در رابطه با طلاق معمولاً به علت این که این موضوع از شریعت اسلام اخذ گردیده است، قواعد به راحتی تغییر پیدا نمی کنند و قانونگذار با تصویب قانون مدنی در حدود ۱۰۰ سال پیش ( یعنی سال 1314 شمسی ) قواعد مربوط به بحث نکاح و طلاق را مقرر نموده که این قواعد اگر چه از نظر شکلی با تغییراتی مواجه گردیده اند لیکن کماکان بدون تغییر باقیمانده است که در این مقاله این موضوعات و قانون جدید طلاق از طرف زن مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در ادامه با ما همراه باشید.
طلاق
طلاق یک عمل یک طرفه است ( اصطلاحاً در علم حقوق به آن ایقاع می گویند ) که معمولاً از سوی مرد اتفاق می افتد و نتیجه آن انحلال عقد نکاح می باشد.
نکاحی که موجب ایجاد رابطه زوجیت و محرمیت فی مابین دو نفر گردیده صرفاً از سه طریق قابلیت انحلال را به صورت ارادی دارد: اول فسخ نکاح ، دوم طلاق و سوم انساخ عقد نکاح؛ اگرچه مواردی همچون مرگ به صورت قهری نکاح را منحل می نماید ( انفساخ ) ، اما از بُعد ارادی آن چه که موجب انحلال نکاح می گردد فسخ نکاح و اجرای صیغه طلاق میباشد.
مجری صیغه طلاق
با توجه به این که از نظر قانون مدنی و شریعت اسلام طلاق یک امری است که در حیطه اختیار مرد می باشد لذا علی القاعده مجری صیغه طلاق مرد است و این مرد است که با بیان صیغه شرعی طلاق در حضور دو نفر شاهد همسر خود را مطلقه مینماید.
بنابراین این موضوع باید بهعنوان یک اصل کلی مدنظر قرار بگیرد که علی القاعده طلاق در ید و اختیار مرد می باشد و اگر زنی نیت مطلقه نمودن خود را دارد باید به موارد قانونی به دقت توجه نماید که بدون دلیل و منطق قانونی نسبت به طرح دادخواست طلاق اقدام ننماید.
آیا اجرای صیغه طلاق از طرف زن امکان دارد؟
پاسخ به این این سوال زمانی امکان پذیر است که بدواً بررسی شود که آیا اساساً زن حق درخواست طلاق را دارد یا خیر؟ در قانون مدنی موارد مخصوصی وجود دارد که بر اساس آن قانونگذار به زن این اختیار را داده است که با طرح دادخواست طلاق، خود را از همسر مطلقه نماید.
اگر چه در هر صورت مجری صیغه طلاق مرد می باشد و در غیاب او دایرۀ اجرای احکام به عنوان نماینده حاکمیت نسبت به اعزام نماینده به دفترخانه جهت اجرای صیغه طلاق و یا اعطای نمایندگی به خود دفترخانۀ ازدواج و طلاق، جهت اجرای صیغه طلاق اقدام مینماید؛ اما باید دید که زن در چه مواردی می تواند خود را از مرد مطلقه نماید. در ادامه با بررسی قانون جدید طلاق از طرف زن ، به این سوالات پاسخی مناسب خواهیم داد.
شرایط طرح دادخواست طلاق ازسوی زن
زن ها نیز می توانند درخواست طلاق را از دادگاه به عمل آورند. این دادگاه وفق قانون حمایت از خانواده و ماده ۴ آن قانون ( که به تعبیر موضوع مقاله، قانون جدید طلاق از طرف زن می باشد ) که صلاحیت این دادگاه را مشخص نموده تشکیل شده است.
لازم به ذکر است که محاکم خانواده در هر شهرستان موجود می باشند و چنانچه در هر شهرستان دادگاه خانواده تشکیل نگردیده باشد، وظایف آن و تشکیل دادگاه خانواده برعهدهی دادگاه عمومی و حقوقی آن شهرستان میباشد و همچنین در بخش ها نیز این وظیفه بر عهده دادگاه عمومی بخش است. ( البته به غیر از دعوی راجع به اصل نکاح که طبق قانون از صلاحیت دادگاه بخش خارج گردیده است ).
بنابراین اگر قصد طرح دادخواست طلاق را دارید بدانید که محاکم خانواده همان شهرستان صالح به رسیدگی هستند و این موضوع را مدنظر قرار بدهید که ماده ۱۲ از قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ این اختیار را به زوج داد که طرح دادخواست های مرتبط با روابط زوجیت را در محل اقامت زوج و یا جاییکه خود اقامت دارد مطرح نماید لذا اصل کلی مندرج در ماده ۱۱ قانون آیین دادرسی مدنی که خواهان را مکلف به طرح دادخواست در محل اقامت خوانده نموده در خصوص روابط خانوادگی برای زوجه استثناء گردیده و زوجه میتواند در محل اقامت خود نیز نسبت به طرح دعاوی مرتبط با خانواده اقدام نماید. لذا دادخواست باید به دادگاه خانواده شهرستان محل اقامت خواهان و یا خوانده تقدیم شود.
مواردی که میتوان دادخواست طلاق بر اساس آن طرح نمود
پیش از بررسی قانون جدید طلاق از طرف زن یا همان قانون حمایت از خانواده مصوب سال 1391 باید ابتدا برررسی کنیم که زن در چه مواردی اختیار طرح درخواست طلاق را دارا می باشد ؛ این موارد عبارت اند از :
شروط ضمن عقد نکاح
که این شروط در سند نکاحیه شما به صورت شفاف درج گردیده است . برای مثال صدور حکم حبس به بیش از ۵ سال برای زوج که این اختیار را به زوجه میدهد که خود را براساس حکم دادگاهی که همسر وی را به بیش از ۵ سال حبس محکوم نموده مطلقه نماید و یا نازایی مرد. در عرف و باور عموم، این شروط به شروط دوازده گانه عقد نکاح نیز معروف می باشند.
شما میتوانید جهت اطلاع از مفاد این شرایط به عقدنامه خود مراجعه نمایید و یک بار برای همیشه آن را به دقت مورد مطالعه قرار بدهید تا در شرایطی که این موضوع نیاز می باشد از آن استفاده نمایید. البتهلازم به ذکر است که لازمۀ استفادۀ از این شروط ، پذیرش این شروط از جانب زوج می باشد و زوج حتما باید این شروط را قبول کند که بتوان علیه ایشان از این شروط استفاده نمود. بنابراین ممکن است شروط مندرج در یک عقدنامه با عقدنامه ای دیگر تفاوت داشته باشد.
ترک انفاق از سوی زوج
اگر همسر شما به موجب رأی قطعی دادگاه که بازهم دادگاه صالح درخصوص ترک انفاق محاکم خانواده میباشد محکوم به ترک انفاق شده باشد؛ ( البته شما می توانید از بُعد کیفری ترک انفاق که در ماده ۵۳ قانون حمایت از خانواده برای مرد مجازات تعزیری درجه ۶ مدنظر قرار داده است نیز استفاده نمایید و همچینین می توانید به موجب رأی قطعی محاکم کیفری دو نیز بتوانید بزه ترک انفاق بر همسر خود ثابت کنید ) میتوانید از این امتیاز استفاده کرده و درخواست طلاق مطرح کنید.
این امتیاز در قانون مدنی در اختیار زوجه گذاشته شده است که اگر یک بار همسر خود را بابت ترک انفاق محکوم نماید و ایشان ملزم به پرداخت نفقه شود اما علیرغم این الزام، نتواند و یا نخواهد که نفقه زوجه را پرداخت نماید این اختیار برای زوجه وجود دارد که با مراجعه به دادگاه صالح خود را مطلقه نماید و دادخواست ترک انفاق را نیز مطرح نمایند.
وجود عسر و حرج برای همسر
زنی که در زندگی با مرد در رنجش شدید به سر میبرد، می تواند با طرح دادخواست طلاق خود را از این زندگی رها نماید البته باید اعلام شود این موضوع باید به نحو دقیق مطرح شود و زن تا زمانیکه عسر و حرج برای ایشان وجود نداشته باشد نمی تواند درخواست طلاق را مطرح کند.
این عسر و حرج و مصادیق و موارد مختلفی دارد که می توان از باب ایراد ضرب و جرح ، اعتیاد مرد ، ایراد تهمت و افترا ، خیانت مرد نسبت به همسر ، عدم توجه به خواسته های زن ازجمله فرزند آوری و یا مسائل جنسی و امثالهم اشاره نمود که تشخیص این مصادیق نیز با دادگاهخانواده می باشد.
هر یک از این مصادیق اگر وجود داشته باشد زن می تواند با طرح دادخواست طلاق خود را مطلقه نماید و البته جهت اثبات این ادعا میتواند مقداری از مهریه را بذل نماید که بتواند کراهت خود را نسبت به شوهرش به اثبات برساند که به این عمل در فقه و قانون مبارات گفته می شود و منظور از آن کراهت یک طرفه ای است که زن از همسر خود به دل دارد. ( مبحث طلاق مبارات به تفصیل در مقالات دیگری بحث شده است. )
این مواردی است که در قانون بابت طلاق مورد اشاره قرار گرفته است و زن می تواند با استفاده از این موارد خود را مطلقه نماید.
رویکرد کشور ایران در خصوص قوانین مربوط به طلاق از طرف زن
قانونگذار ما به این موضوع از همان قبل انقلاب ورود پیدا نموده و قواعد و قوانینی در خصوص بحث طلاق مطرح گردیده که این قوانین همیشه مورد انتقاد و اعتراض قرار گرفته اند اما در حال حاضر حاکمیت قانون مدنی وجود دارد و اگرچه قوانینی در رابطه با طلاق مطرح گردیده لیکن این قوانین صرفاً شکل و شیوه طلاق را مطرح اما موارد و مصادیقی که براساس آن زن میتواند خود را مطلقه نماید صرفاً همان است که به موجب مواد ۱۱۱۹ و ۱۱۲۹ و ۱۱۳۰ از قانون مدنی توسط قانونگذار مورد نگارش قرار گرفته است و مصادیق آن بهصورت ساده در بالا ذکر گردید.
لذا باید این موضوع مدنظر قرار بگیرد که اگر به دنبال قانون جدید در رابطه با طلاق زن هستید این قانون، قانون مدنی است و قانون حمایت خانواده که بهعنوان آخرین اراده قانونگذار مدنظر قرار گرفته است در سال ۱۳۹۱ تدوین شده و این قانون صرفاً به شرایط شکلی طلاق و ازدواج و امثالهم اشاره نموده است و یکسری قواعد جدید مانند الزامی بودن ثبت ازدواج موقت در سه مورد که صرفاً در این قانون ذکر شده است.
ولی اگر بهدنبال این موضوع هستید که قانون جدیدی وضع گردیده باید اعلام شود که قانون جدیدی وضع نگردیده بلکه مصادیق همان است که در شریعت اسلام وجود دارد چراکه همانگونه که گفته شد بحث طلاق یک امر مبتنی بر قرآن و شریعت اسلام می باشد و نمی توان اراده های انسان ها را به راحتی در آن دخیل نمود چراکه وقتی یک رابطه زوجیت به وجود می آید اسباب انحلال آن نیز باید شرعی باشد و الا اگر دولت ها با دخالت های بشری خود در انحلال نکاح مداخله نمایند، ممکن است که از نظر ظاهر صیغه طلاق بین زن و مردی جاری شود؛ اما از نظر واقعی و باطنی و از نظر شریعت اسلام و قانون چنین موضوعی اتفاق نیفتاده باشد. این موضوع خود حرمت های شدیدی را بعد از آن به وجود میآورد که اثرات وضعی و معنوی خود را بهدنبال دارد.
قانون جدید طلاق از طرف زن؛ صحیح یا غلط؟
بنابراین بر اساس موارد فوق قانون جدید در رابطه با طلاق زن تصویب نگردیده است و ما قانونی تحت عنوان قانون جدید طلاق از طرف زن را دارا نمی باشیم؛ بلکه همان حاکمیت قانون مدنی وجود دارد اما شرایط شکلی جهت اجرای طلاق در قانون حمایت خانواده به وجودآمده است که ارتباطی با اصل مسئله طلاق ندارد و مصادیق طلاق از طرف زن همان است که در بالا ذکر و در قانون مدنی نیز مورد اشاره قرار گرفته است.
برای مثال یکی از شروط شکلی که در قانون حمایت از خانواده به تصویب رسیده است، مدتی است که برای ارائه گواهی عدم امکان سازش به دفاتر ثبت طلاق تعیین شده است. ( که مهلت های سه ماهه و شش ماهه به فراخور نوع طلاق تعیین شده می باشند ). و طرفین باید در این مدت به دفترخانه مراجعه نمایند و صیغه طلاق را جاری کنند.و الا اگر بعد از این مدت اقدامی از سوی زوجین به عمل آید دفترخانه نمی تواند آن را مورد پذیرش قرار دهد و طرفین مجدد باید در محاکم قضایی بحث طلاق را مطرح نمایند که مجدد گواهی عدم امکان سازش صادر شود.
راهکار جهت تسریع در امر طلاق
حال که اعلام شد قانون جدیدی وضع نگردیده و ما قانونی تحت عنوان قانون جدید طلاق از طرف زن را دارا نمی باشیم، بنابر آن چه که در عالم اسلام و قانون مدنی به عنوان قانون حاکم بر وضعیت فعلی وجود دارد؛ علیالقاعده اختیار اجرای صیغه طلاق بر عهده مرد می باشد و زن هیچگونه اختیاری در این خصوص ندارد.
حال اگر خانمی به دنبال مطلقه نمودن خود می باشد توصیه این سایت به عنوان یکی از سایتهای خدمترسانی به مردم در زمینه مسائل حقوقی و همچنین این نویسنده، این است که به دنبال مهریه های سنگین نباشند؛ بلکه مهریه را سبک تر و در عوض شروط ضمن عقد خود را سنگین تر مطرح نمایند.
برای مثال زوجه می تواند حق تعیین مسکن را خود برعهده داشته باشد؛ تا با ادعای ناشزه بودن از سوی مرد مواجه نگردد و یا به ازای تعیین مهریه کم تر از آنچه که در عرف وجود دارد و یا عدم تعیین مهریه های نجومی ، وکالت بلا عزل در اجرای صیغه طلاق را از شوهر خود در ابتدای انعقاد عقد نکاح اخذ نماید.
بنابراین توصیه می شود که چنانچه از ادامه روند رسیدگی خود در آینده بیمناک می باشید و یا وضعیت جامعه بهگونه ای است که ممکن است این مسائل در زندگی هر شخصی مطرح شود ، نسبت به اخذ وکالت بلاعزل در اجرای صیغه طلاق از شوهر خود اقدام نمایید تا بتوانید اگر ادامه روند زندگی برای شما ناخوشایند بود سریعاً از باب اعطای وکالتی که آن هم از نوع بلا عزل می باشد با مراجعه به دادگاه نسبت به مطلقه نمودن خود بهعنوان وکیل شوهر و اصیل از طرف خودتان اقدام نمایید. در نتیجه راهکاری که به ذهن می رسد این موضوع است که درگیر روند طولانی طلاق نگردید.
ضرورت مراجعه به وکیل در رابطه با درخواست طلاق از طرف زن
با توجه به توضیحاتی که در فوق بیان شد و اشاره به عدم وجود قانون جدید طلاق از طرف زن و توجه به این موضوع که قوانین در خصوص بحث طلاق و مصادیق آن مقداری پیچیده می باشند و جهت طرح و تنظیم دادخواست طلاق نیازمند یک شخص حقوقدان و متخصص در این امر می باشید. که در وضعیت حقوقی جامعه ما صرفاً اشخاصی که وکیل دادگستری می باشند حق طرح این گونه دعاوی را دارا می باشند.
بنابراین توصیه می گردد که برای طرح دادخواست طلاق به بهترین وکیل طلاق در تهران که خبره در اینگونه مسائل می باشد مراجعه نمایید تا بدواً اظهارات شما استماع و بر اساس مصادیقی که این حق را به زوجه می دهد که خود را مطلقه نماید، دادخواست مقتضی از طرف وکیل دادگستری مطرح گردد.
کلام آخر
همانطور که سابقاً بیان شد قانون جدید طلاق از طرف زن وجود خارجی نداشته و طلاق یک امر شرعی است و مبتنی بر قرآن و شریعت اسلام می باشد. در نتیجه قواعد اجرای آن و نحوهی طرح دادخواست طلاق از طرف زن تغییری ننموده است و اقتضائات جامعه همان است که شریعت اسلام تشخیص داده است. بنابراین اگر اشخاصی این ادعا را برای شما مطرح نمودند آن را مورد پذیرش قرار ندهید و صرفاً از باب مصادیقی که در بالا توضیح داده شد اقدام نمایید.
البته لازم به ذکر است در مقاله دیگری که در این سایت تحت عنوان « دلایل محکمه پسند برای طلاق از طرف زن » مورد نگارش قرار گرفته این مصادیق به نحو کامل و مبسوط مورد شرح پو بررسی قرار گرفته اند. شما میتوانید از این مقاله نیز جهت آگاهی بخشی به مسائل خانوادگی خود نیز استفاده نمایید. اما قواعد حاکم بر طلاق همان است که سابقاً بیان شد؛ لیکن صرفاً بنا بر تصویب قانون حمایت از خانواده مصوب سال ۱۳۹۱ یکسری از مسائل شکلی در رابطه با بحث طلاق مورد دست خوش قرار گرفت که تشریح این موضوع خارج از حدود صلاحیت این مقاله می باشد. نظرات و انتقادات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
