حتما شما نیز با این سوال رو به رو شده اید که دیوان عالی کشور چه وظایفی بر عهده دارد و به چه نوع از پرونده ها رسیدگی می کند؟ دیوان عالی کشور در واقع یک مرجع بالادستی برای نظارت بر صحت عملکرد دادگاه های بدوی و تجدید نظر است. در واقع دیوان عالی کشور عالی ترین مرجع قضایی در دادگاه های حقوقی و کیفری به شمار می آید. در این مطلب سعی داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که دیوان عال کشور به چه پرونده هایی رسیدگی می کند. در سایت برترین وکلا به تمامی سوالات شما در این خصوص پاسخ خواهیم داد.
دیوان عالی کشور چیست؟
اصل 161 قانون اساسی بر تشکیل دیوان عالی کشور دلالت دارد. این اصل دیوان عالی کشور را به عنوان عالی ترین مرجع قضایی کشور معرفی کرده و وظیفه آن را نظارت بر دادگاه های زیر دست خود می داند. قانون اساسی تاکید دارد که دیوان عالی کشور می بایست بر صحت اجرای قوانین در دادگاه های بدوی، تجدید نظر و سایر محاکم قضایی نظارت داشته باشد. این نهاد همچنین وظیفه ایجاد وحدت رویه در محاکم قضایی را بر عهده دارد. همچنین در قانون مسئولیت هایی برای دیوان عالی کشور در نظر گرفته شده است.
در پاسخ به این سوال که دیوان عالی کشور به چه پرونده هایی رسیدگی می کند باید در ابتدا به این نکته اشاره داشت که پرونده های ارجاع داده شده به دیوان از پیچیدگی و حساسیت های بالایی برخوردار هستند و همین موضوع باعث شده است تا حل و فصل آن ها از عهده هر وکیل و یا قاضی ساخته نباشد. در واقع پرونده های ارجاعی به دیوان عالی کشور پیش از این در دادگاه های بدوی و دادگاه های تجدید نظر مورد بررسی قضات قرار گرفته اند و رای های مورد نظر در آن ها صادر شده است.
دیوان عالی کشور همان طور که گفته شد عالی ترین مرجع قضایی کشور به شمار می آید. از این رو، رای هایی که در این نهاد صادر می شود به هیچ عنوان قابل تجدید نظر خواهی نیست و کاملا قطعی می باشد. در صورتی که پرونده مورد نظر شما به دیوان عالی کشور رسیده است باید این نکته را مد نظر قرار دهید که رسیدگی به پرونده های از این جنس به هیچ عنوان از عهده تمامی وکلا ساخته نیست و باید به دنبال آن دسته از وکلا باشید که در این زمینه چیره دست بوده و تخصص کافی را در اختیار دارند.
انواع شعب دیوان عالی کشور و وظایف آن ها
دیوان عالی کشور با توجه به وظایفی که در اختیار دارد از سه شعبه مجزا تشکیل شده است. شعبه حقوقی، شعبه کیفری و شعبه تشخیص اجزای تشکیل دهنده دیوان عالی کشور به شمار می آیند. در شعب حقوقی و کیفری دو قاضی که جزو خبره ترین قضات کشور محسوب می شوند حضور دارند. یکی از این قضات به عنوان رئیس و دیگری به عنوان مستشار مشغول به کار هستند. در شعبه تشخصی دیوان عالی کشور نیز پنج قاضی مشغول به کار هستند.
وظیفه شعبه حقوقی دیوان عالی کشور: در این شعب فرجام خواهی آرای حقوقی صادر شده در دادگاه ها مورد بررسی قرار می گیرد.
وظیفه شعب کیفری دیوان عالی کشور: در شعب کیفری دیوان عالی کشور علاوه بر فرجام خواهی، درصورتی که در خواست فرجام خواهی برای ری کیفری اصراری بدون تجدید نظر در خواست شود، در شعبه کیفری مورد بررسی قرار می گیرد.
وظیفه شعب تشخیص دیوان عالی کشور: در صورتی که پس از اعاده دادرسی مشخص شود که رای صادره برخلاف شرع و قوانین است، رئیس قوه قضائیه شعب تشخیص دیوان عالی کشور را مسئول بررسی پرونده می کند. در صورتی که در شعب دیوان عالی کشور مشخص شود که رای صادر شده برخلاف دین و قوانین است، رای صادره نقض خواهد شد.
دیوان عالی کشور چه وظایفی بر عهده دارد؟
در پاسخ به این سوال که دیوان عالی کشور به چه پرونده هایی رسیدگی می کند باید گفت که دیوان عالی کشور وظایفی بر عهده دارد که لازم است شناخت مختصری از آن ها داشته باشید. اصل 161 قانون اساسی به تشریح این وظایف پرداخته است و دیوان عالی کشور را ملزم به انجام آن ها کرده است. در ادامه سعی داریم مهم ترین وظایف دیوان عالی کشور را به اختصار شرح دهیم:
- دیوان عالی کشور وظیفه دارد که بر صحت اجرای قوانین در مراجع زیر دستی خود نظارت داشته باشد.
- قانون وظایفی را برای رئیس جمهور در نظر گرفته است. دیوان عالی کشور وظیفه دارد به تخلفات قانونی رئیس جمهور رسیدگی کرده و عملکرد او را تحت رصد قرار دهد.
- رسیدگی به اعتراض ارای دادگاه کیفری یک و دادگاه نظامی یک و دادگاه انقلاب و احکام دادگاه های عمومی حقوقی بر طبق اصل 161 قانون اساسی جمهوری اسلامی به دیوان عالی کشور سپرده شده است.
- در صورتی که در دادگاه های زیر دست آرای متفاوتی در مورد یک موضوع خاص صادر شود دیوان عالی کشور در این شرایط وظیفه دارد به وحدت رویه بپردازد. در چنین شرایطی دیوان عالی کشور آرای ثابتی را برای دادگاه ها در نظر می گیرد تا به جای صدور آرای متفاوت تصمیم واحدی را در پیش بگیرند.
چه زمانی پرونده های حقوقی و کیفری به دیوان عالی کشور ارجاع داده می شوند؟
در نظام قضایی کشور، مراجع و محاکم مختلف دارای رده بندی های متفاوتی ا یکدیگر هستند همان طور که اشاره کردیم دیوان عالی کشور بالاترین مرجع قضایی در کنار دیوان عدالت اداری محسوب می شود. دیوان عالی کشور شعبه های متفاوتی دارد که در هر یک از آن ها قضات خبره کشور مشغول به فعالیت های حقوقی هستند. در پاسخ به این سوال که دیوان عالی کشور به چه پرونده هایی رسیدگی می کند باید گفت که تنها پرونده هایی به این نهاد قضایی می رسند که از نظر بار حقوقی سنگین و پیچیده باشند.
در پرونده های پیچیده بروز کوچک ترین خطایی در آرای صادره از سوی دادگاه ها می تواند خسارات جبران ناپذیری را برای افراد دخیل در پرونده به همراه داشته باشد و آن ها را با عواقب ناگواری مواجه کند. در صورتی که در دادگاه های زیر دست آرای متفاوتی در خصوص یک پرونده واحد صادر شود، لازم است پرونده به دیوان عالی کشور ارجاع داده شود. با مراجعه پرونده به دیوان عالی کشور قضات مربوطه رای واحدی را در خصوص آن صادر کرده و تمامی دادگاه ها را به پیروی از آن وا می دارد.
البته نباید چنین تصور شود که دیوان عالی کشور به ماهیت تمامی پرونده ها ورود می کند. این نهاد قضایی تنها در پرونده های استثنایی و در مواردی خاص ماهیت پرونده ها را مورد بررسی قرار می دهد. دیوان عالی کشور در شعب مختلف خود تنها مطابقت رای صادر شده با قوانین را مورد بررسی قرار خواهد داد و در نهایت رای مورد نظر خود را صادر می کند. نباید چنین تصور شود که دیوان عالی کشور رای تازه ای را صادر می نماید. بلکه این نهاد تنها رای صادره از دادگاه های بدوی و تجدید نظر را تایید یا رد می کند.
مهم ترین ویژگی پرونده هایی که به دیوان عالی کشور ارجاع داده می شوند
در صورتی که افراد دخیل در یک پرونده حقوقی و یا کیفری به رای صادر شده از سوی دادگاه های بدوی و یا دادگاه های تجدید نظر معترض باشند می بایست مدارک لازم را تهیه کرده و به دیوان عالی کشور اعتراض خود را اعلام دارند. باید به این نکته توجه داشته باشید که اعلام شکایت به دیوان عالی کشور با دشواری هایی همراه است و به هیچ عنوان مشابه طرح شکایت از دادگاه های عمومی نیست. برای این کار لازم است فرد تخصص لازم را در اختیار داشته باشد و یا روی کمک یک وکیل خبره حساب باز کند.
پرونده هایی به دیوان عالی کشور می رسند که از قبل در دادگاه های عمومی و تجدید نظر به آن ها رسیدگی شده باشد. گاهی ممکن است قاضی بدون توجه به ادله و مستندات رای صادر کرده باشد. همچنین این امکان وجود دارد که آرای صادره از دادگاه ها با یکدیگر تفاوت داشته باشند. در چنین شرایطی است که افراد دخیل در یک پرونده می توانند اعتراض خود را به دیوان عالی کشور اعلام داشته و رسیدگی نهایی به پرونده و آرای صادر شده در خصوص آن را به دیوان عالی کشور و قضات خبره در آن بسپارند.
رسیدگی به پرونده در دیوان عالی کشور چقدر طول می کشد؟
علاوه بر اینکه باید بدانیم که دیوان عالی کشور به چه پرونده هایی رسیدگی می کند، باید مدت زمان رسیدگی را نیز مد نظر قرار دهیم. در واقع مدت زمان رسیدگی به پرونده های ارجاع داده شده به دیوان عالی کشور نیز از اهمیت بالایی برای افراد دخیل در پرونده برخوردار است. حقوقی یا کیفری بودن پرونده های ارجاع داده شده به دیوان عالی کشور تاثیر بسیار زیادی بر مدت زمان رسیدگی به آن ها دارد. هر یک از این اعتراضات انواع و شرایط خاص خود را دارند. از این رو، نمی توان زمان مشخصی را برای آن ها در نظر گرفت.
دقت داشته باشید که دیوان عالی کشور بر اساس اصل 161 قانون اساسی به عنوان عالی ترین مرجع قضایی کشور قلمداد شده است. تنها یک شعبه از دیوان عالی کشور در شهری به وسعت تهران تشکیل شده است. هر ساله حجم عظیمی از پرونده ها به دیوان عالی کشور ارجاع داده می شود و قضات خبره در این نهاد قضایی مشغول رسیدگی به آن ها خواهند شد. همین تعدد پرونده ها در دیوان عالی کشور باعث می شود تا گاهی رسیدگی به آن ها ماه و یا حتی سال ها به طول بیانجامد.
در صورتی که فرد آگاهی کاملی در خصوص قوانین و مقررات داشته باشد و در این زمینه از مهارت و تخصص بالایی برخوردار باشد می تواند در مدت زمان کوتاهی مراحل قانونی رسیدگی به پرونده در دیوان عالی کشور را طی نموده و سریع تر به نتیجه مطلوب برسد. باید به این نکته نیز توجه داشته باشیم که دیوان عالی کشور علاوه بر رسیدگی به اعتراضات در خصوص پرونده های حقوقی و کیفری وظایف دیگری نیز بر عهده دارد که انجام این وظایف باعث طولانی شدن زمان رسیدگی به آرای صادره از سوی دادگاه های زیر دست می شود.
حضور موفق در دیوان عالی کشور به تخصص و تحصیلات حقوقی نیازمند است. در واقع فرد تنها در صورتی می تواند رسیدگی به پرونده در این نهاد را عهده دار شود که مهارت های لازم در این خصوص را آموخته باشد. میزان تخصص فرد مورد نظر در زمان رسیدگی به پرونده در دیوان عالی کشور موثر می باشد. از این رو، پیشنهاد می کنیم برای کاهش مدت زمان رسیدگی به اعتراضات در دیوان عالی کشور از یک وکیل متخصص در این زمینه بهره مند شده و انجام امورات حقوقی در این حوزه را به او بسپارید.
احتمال تغییر رای در دیوان عالی کشور
در بالا تلاش کردیم به بررسی این موضوع بپردازیم که دیوان عالی کشور به چه پرونده هایی رسیدگی می کند. اکنون سعی داریم به این سوال پاسخ جامع دهیم که احتمال تغییر رای در دیوان عالی کشور چقدر است؟ در ابتدا باید اشاره کنیم که احتمال تغییر رای در دیوان عالی کشور وجود دارد؛ اما باید به این نکته توجه داشته باشیم که تغییر رای در دیوان عالی کشور با پیچیدگی هایی همراه است و بدون کمک گرفتن از بهترین وکیل دیوان عالی کشور رسیدن به چنین مقصودی دور از ذهن به نظر می رسد.
در صورتی که پرونده ای به دیوان عالی کشور ارجاع داده می شود مجموعه از قضات که جزو خبره ترین و مطرح ترین قاضی های کشور به شمار می آیند مسئول بررسی پرونده ارجاع داده شده می شوند. در نهایت این قضات به صدور رایی می رسند که کمترین احتمال خطا در آن وجود دارد. در صورتی می توان به تغییر رای در دیوان عالی کشور امیدوار بود که در آن ها اعاده دادرسی انجام شود. البته اعاده دادرسی در شرایطی خاص و تحت قوانین مشخصی قابل اجرا می باشد.
شرایط اعاده دادرسی در دیوان عالی کشور بسیار پیچیده بوده و لازم است در این خصوص با وکیل اعاده دادرسی مشورت داشته باشید تا در نهایت بتوانید بهترین تصمیم را در این خصوص اتخاذ کنید. اعاده دادرسی در واقع به معنای ابطال حکم صادر شده می باشد. دقت داشته باشید که حکم از دیوان عالی کشور صادر شده است. از این رو، ابطال آن قدری پیچیده و دشوار به نظر می رسد. تنها وکلایی می توانند در این زمینه راهگشای متقاضیان باشند که تخصص و مهارت لازم را در این خصوص کسب نموده اند.
در چه صورتی می توان در خصوص حکم دیوان عالی کشور اعاده دادرسی انجام داد؟
- در صورتی که فرد مجرم در خصوص دعاوی قتل در زندان حضور داشته باشد و منتظر قصاص باشند. در عوض فردی که قصد کشتن او را داشته است زنده باشد، در چنین شرایطی می توان با ارائه مدارک و مستندات لازم اعاده دادرسی کرد.
- در صورت وقوع جرمی که یک نفر می توانسته مرتکب آن شود و در عوض تعداد زیادی از افراد در آن محکوم شده اند می توان اعاده دادرسی کرد.
- در صورتی که دادگاه حکمی را برای فرد مجرم صادر کرده باشد و در صورت گذشت زمان این موضوع مشخص شود که فرد دیگری نیز در آن جرم دخیل و شریک بوده است می تواند با ارائه اعتراض به دیوان عالی کشور اعاده دادرسی نمود.
- در صورتی که فردی به اتهام ارتکاب جرم در زندان باشد و در زمانی که او در حبس به سر می برد جرم دیگری به او نسبت داده شده باشد در چنین شرایطی نیز امکان اعاده دادرسی وجود دارد. در این صورت فرد می تواند به کمک یک وکیل برای تبرئه از جرم دومی که به او نسبت داده شده است اقدام نماید.
- در صورتی که قاضی مربوط به پرونده فردی را به دلیل وقوع جرمی محکوم کرده باشد و با گذشت زمان به این نکته واقف شود که در حکم صادر شده خطایی از سوی وی رخ داده است، فرد متهم می تواند برای اعاده دادرسی اقدام نماید.
- در صورتی که قاضی مربوط به پرونده فردی را به دلیل ارتکاب جرمی محکوم نماید و با گذشت زمان برای قاضی مسجل شود که عمل انجام شده از سوی فرد به هیچ عنوان جرم نبوده است نیز می تواند با ارائه دلایل و مستندات کافی برای اعاده دادرسی در دیوان عالی کشور اقدام کند.
کلام آخر
از اینکه تا پایان مقاله صبوری به خرج دادید و در کنار ما بودید از شما کمال تشکر را داریم! در این مقاله سعی کردیم به این سوال پاسخ دهیم که دیوان عالی کشور به چه پرونده هایی رسیدگی می کند و هر آن چیزی که لازم بود در این خصوص بدانید را برای شما تشریح نمودیم. در ابتدا تعریف دقیقی از دیوان عالی کشور و ضرورت تشکیل آن بر اساس قانون اساسی به شما ارائه دادیم. در ادامه شعب دیوان عالی کشور را مورد بررسی قرار داده و شما را با وظایف آن آشنا کردیم. علاوه بر این مدت زمان رسیدگی به پرونده در دیوان عالی کشور و احتمال تغییر را نیز نیز مورد ارزیابی قرار دادیم. اکنون از شما دعوت می کنیم که نظرات و تجربیات خود را در قسمت دیدگاه با سایر مخاطبان سایت برترین وکلا به اشتراک بگذارید.
