مشتکی عنه کیست؟ ⚖️【 چه حقوق و وظایف قانونی دارد 】

هنگام رسیدگی به پرونده های حقوقی و کیفری و درست در زمانی که قاضی پرونده در حال رسیدگی به ادله و مستندات است، طرفین دعوی در شرایط مختلف با نام های حقوقی متفاوتی خوانده می شوند. مجرم، متهم، مشتکی عنه، شاکی و سایر افرادی که دادخواست یا شکایت نامه بر علیه آن ها تنظیم شده است در حالات مختلف ممکن است با این نام ها در مراجع قضایی مورد خطاب قرار بگیرند. هر یک از این نام ها دارای تعاریف حقوقی خاص به خود هستند که کمتر فردی از آن ها و تفاوت میان این تعاریف اطلاع کافی دارد. در این مطلب سعی داریم به این سوال مهم پاسخ بدهیم که مشتکی عنه کیست و چه حقوقی در قانون دارد؟ پس در ادامه مطلب در کنار ما باشید.

برای مشاوره با بهترین وکیل در تهران کلیک کنید!

مشتکی عنه کیست؟

در پاسخ به این سوال که مشتکی عنه کیست باید بگوییم که از او در اصطلاحات عامیانه با عنوان مظنون نیز یاد می شود. در واقع او شخصی است که شاکی بر ضد او شکایتی را تنظیم نموده و در اصطلاح به قانون پناه برده است تا علیه او طرح دعوی کرده و خواستار دسترسی مجدد به حقوق از دست رفته خود می باشد.

این موضوع را در نظر بگیرید که شکایت از سوی شاکی در محاکم قضایی اقامه می شود و قانون در تعقیب مشتکی عنه خواهد بود. در واقع شاکی شکایتی را تنظیم کرده و مشتکی عنه را متهم به انجام رفتاری مجرمانه کرده است؛ اما هنوز جرم از سوی فرد به اثبات نرسیده است.

تنها با طرح ادعا از سوی شاکی، قانون فردی را مجرم تلقی نمی کند. چرا که مجرم دانستن افراد می تواند آثار حقوقی بسیاری را به دنبال داشته باشد. عدم آگاهی از تفاوت متهم و مشتکی عنه می تواند تبعات گسترده ای را در محاکم قضایی به دنبال داشته و افراد را از جنبه های مختلف درگیر مسائل قانونی کند.

مشتکی عنه چه حقوق قانونی دارد؟

در توضیح اجمالی در خصوص اینکه مشتکی عنه چه حقوقی در قانون دارد باید بیان شود که مشتکی عنه، شخصی است که به ارتکاب جرمی متهم شده است. در نظام حقوقی ایران، برای حفظ حقوق افراد و تضمین دادرسی عادلانه، مجموعه‌ای از حقوق برای مشتکی عنه در نظر گرفته شده است که از جمله آنها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

• حق سکوت و عدم اقرار: مشتکی عنه در تمام مراحل رسیدگی، حق دارد سکوت اختیار کند و از اقرار به جرم خودداری نماید. هیچ کس نمی‌تواند او را به زور وادار به اقرار کند و هرگونه اقرار اجباری فاقد اعتبار قانونی خواهد بود.
• حق داشتن وکیل: مشتکی عنه حق دارد در تمام مراحل رسیدگی، از وکیل مدافع خود استفاده کند. وکیل وظیفه دارد از حقوق موکل خود دفاع کند، در تحقیقات و جلسات دادرسی حضور داشته باشد و لوایح و استدلالات لازم را ارائه نماید.
• حق دسترسی به پرونده: مشتکی عنه حق دارد به کلیه محتویات پرونده خود، از جمله گزارشات ضابطان دادگستری، نظرات کارشناسی و اظهارات شهود دسترسی داشته باشد. این حق به او کمک می‌کند تا از اتهامات انتسابی علیه خود آگاه شده و برای دفاع از خود به نحو مطلوب آماده شود.
• حق حضور در جلسات دادرسی: مشتکی عنه حق دارد در تمام جلسات دادرسی، اعم از تحقیقات مقدماتی، رسیدگی در دادگاه بدوی و تجدیدنظر حضور داشته باشد. او می‌تواند در این جلسات به اتهامات انتسابی پاسخ دهد، سوالاتی را مطرح کند و از شهود و مطلعین توضیح بخواهد.
• حق تجدید نظرخواهی: مشتکی عنه در صورت نارضایتی از رای صادره، حق دارد به آن تجدید نظر خواهی کند. در مرحله تجدید نظر، پرونده مجدداً در دادگاه تجدیدنظر مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و در صورت اثبات مغایرت رای بدوی با قانون یا دلایل و مدارک موجود، رای نقض و پرونده برای رسیدگی مجدد به دادگاه بدوی اعاده می‌گردد.
• برائت: اصل بر برائت است، به این معنی که هر کس بی‌گناه فرض می‌شود تا زمانی که جرم او در دادگاه صالح به اثبات برسد. مشتکی عنه تا زمانی که جرم او به طور قطعی و قانونی به اثبات نرسیده است، مجرم محسوب نمی‌شود و از کلیه حقوق و آزادی‌های خود برخوردار خواهد بود.
• احترام به شخصیت و کرامت انسانی: مشتکی عنه مانند هر فرد دیگری از حقوق بنیادی انسانی مانند احترام به شخصیت و کرامت انسانی برخوردار است. هیچ کس نمی‌تواند او را مورد آزار و اذیت، توهین یا تحقیر قرار دهد و با او رفتار غیرانسانی یا غیرعادلانه داشته باشد.
• سایر حقوق: علاوه بر موارد فوق، حقوق دیگری نیز برای مشتکی عنه در قوانین مختلف از جمله قانون آیین دادرسی کیفری، قانون مجازات اسلامی و سایر قوانین مرتبط پیش‌بینی شده است.

توجه به این نکته ضروری است که حقوق مذکور در فوق، حداقلی از حقوقی هستند که برای مشتکی عنه در نظر گرفته شده است و ممکن است در قوانین خاص یا شرایط خاص، حقوق دیگری نیز برای او وجود داشته باشد. به هر حال شما می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر از بهترین وکیل حقوقی در تهران در این زمینه مشاوره بگیرید.

از نظر قانونی مشتکی عنه چه وظایفی بر عهده دارد؟

مشتکی عنه به فردی گفته می‌شود که اتهام ارتکاب جرمی به او نسبت داده شده است. در واقع، مشتکی عنه کسی است که در علیه خود پاسخ دهد. لازم به ذکر است که اثبات جرم که مشتکی عنه بر عهده مدعی‌العموم است و تا زمانی که جرم او به طور قطعی در دادگاه به اثبات نرسیده باشد، وی از تمام حقوق قانونی خود برخوردار است.

در ادامه به برخی از نقش‌ها و وظایف مشتکی عنه در فرآیند رسیدگی به جرم اشاره می‌کنیم:

• حضور در دادگاه: مشتکی عنه موظف است در جلسات رسیدگی دادگاه حاضر شود و به اتهامات انتسابی پاسخ دهد.
• ارائه دفاعیات: مشتکی عنه می‌تواند از وکیل خود برای دفاع از خود در دادگاه استفاده کند.
• ارائه مدارک و شواهد: مشتکی عنه می‌تواند مدارکی را که به نفع او هستند به دادگاه ارائه دهد.
• سکوت: مشتکی عنه حق دارد سکوت اختیار کند و به سوالی پاسخ ندهد.
• توجه: در صورتی که مشتکی عنه از حضور در دادگاه امتناع کند، قاضی می‌تواند برای جلب او به دادگاه دستور صادر کند.

شاکی کیست؛ بررسی مهمترین وظایف شاکی در قانون!

در پاسخ به سوال مبنی بر اینکه شاکی کیست باید بیان شود که شاکی به فردی گفته می‌شود که در یک دعوی حقوقی یا کیفری، علیه فرد دیگری به نام متهم یا متشاکی، طرح دعوا می‌کند؛ به عبارت دیگر، شاکی مدعی است که متهم به او ظلم یا ضرری رسانده و خواستار احقاق حق خود از طریق مراجع قانونی است.

در دعاوی حقوقی، شاکی کسی است که مدعی است حقی از او ضایع شده و به دنبال دریافت غرامت یا سایر خسارات از خوانده (متشاکی) است. برای مثال، اگر شخصی به دلیل عدم پرداخت بدهی خود توسط دیگری متحمل ضرر و زیان شود، می‌تواند علیه او به عنوان شاکی طرح دعوا کند.

در دعاوی کیفری، شاکی کسی است که مدعی است جرمی علیه او ارتکاب یافته و خواهان مجازات متهم از طریق مراجع قضایی است. برای مثال، اگر شخصی مورد سرقت یا ضرب و شتم قرار گیرد، می‌تواند علیه سارق یا ضارب به عنوان شاکی طرح شکایت کند.

در برخی موارد، ممکن است چندین نفر به عنوان شاکی در یک پرونده حضور داشته باشند. همچنین، در برخی موارد ممکن است یک شخص هم در دعوای حقوقی و هم در دعوای کیفری علیه متهم طرح دعوا کند.

نقش شاکی در یک پرونده بسیار مهم است. شاکی باید با ارائه مدارک و شواهد کافی، ادعای خود را اثبات کند. در غیر این صورت، دعوای او رد خواهد شد. در ادامه به برخی از وظایف شاکی در یک پرونده اشاره می شود:

• طرح دعوا: شاکی باید با تنظیم شکواییه یا دادخواست، دعوای خود را به مراجع قانونی ذیصلاح ارائه دهد.
• ارائه مدارک و شواهد: شاکی باید مدارک و شواهد کافی برای اثبات ادعای خود ارائه کند.
• حضور در جلسات دادرسی: شاکی باید در جلسات دادرسی حضور یابد و به سوالات قاضی و وکیل متهم پاسخ دهد.
• تکمیل تحقیقات: شاکی ممکن است لازم باشد برای تکمیل تحقیقات پرونده با مقامات قضایی یا ضابطان دادگستری همکاری کند.

متهم کیست؟

از نظر قانون برخی از رفتارها مساوی با جرم قلمداد می شوند. در واقع باید بگوییم که متهم شخصی است که به ادعای انجام کاری مجرمانه تحت پیگرد قانونی قرار دارد؛ اما باید توجه داشته باشید که هنوز شواهد کافی برای مجرم دانستن فرد متهم وجود ندارد و نمی توان به این سادگی او را محکوم کرد.

همچنین باید اشاره داشته باشیم که تفاوت های بسیاری بین مشتکی عنه و متهم وجود دارد. بر اساس قانون نمی توان متهم را تا صدور رای از سوی دادگاه مجرم به شمار آورد. چرا که ممکن است بعد از صدور رای از سوی قاضی پرونده، فرد متهم کاملا بی گناه دانسته شده و به طور کلی از اتهامات وارد شده تبرئه گردد.

بنابراین هر شخصی را که به اتهام جرمی ملزم به حضور در دادگاه شده است را نمی توان مجرم به شمار آورد. علاوه بر این، می بایست با متهم با احترام رفتار کرد و نباید به او بدبینی داشت. چرا که هر متهمی در نهایت مجرم شناخته نمی شود.

آیا متهم همان مشتکی عنه است؟

در واقع مشتکی عنه یک مرحله پیش تر از متهم است. فرض کنید که فردی شکایتی را علیه دیگری تنظیم نماید. در درجه اول فردی که از او شکایت صورت گرفته است را در اصطلاحات قانونی مشتکی عنه یا متشاکی می نامند. اینکه فردی را مظنون به وقوع جرمی بدانیم از نظر قانون صحیح نیست و در مرحله تنظیم شکایت، فرد می بایست متشاکی خطاب شود.

مظنون لازم است در مراجع قانونی حضور پیدا کرده تا در این مراکز تفهیم اتهامات صورت گرفته و او را در جریان شکایتی که صورت گرفته است، قرار دهند. در این مرحله بررسی می شود که اتهام وارد شده آیا متوجه مظنون است یا خیر. پس از طی نمودن این مرحله است که فرد مورد اتهام واقع شده و پس از آن در مراجع قضایی او را با نام متهم می شناسند.

حقوق قانونی مشتکی عنه به خوبی مورد اشاره قرار گرفته است که فرد می تواند به خوبی از آن ها استفاده کرده و از منافع خود دفاع کند. علاوه بر این باید اشاره کنیم که در قانون حقوق متهم نیز به طور کامل شرح داده شده است. حق سکوت و حق داشتن وکیل را می توان دو حق اساسی برای متهم دانست.

در صورتی که مشتکی عنه مورد اتهام قرار بگیرد، رسیدگی به پرونده و اتهامات وارد شده آغاز می گردد تا ابعاد وقوع جرم از سوی نهادهای مربوطه مورد ارزیابی قرار بگیرد. اگر پس از بررسی های صورت گرفته مشخص شود که فرد متهم جرمی را انجام داده است، پس از این می بایست از لفظ مجرم برای او استفاده کردو

مراحل رفع اتهام از متهم در پرونده های کیفری

در اصل 37 قانون اساسی کشور اشاره شده است که اصل بر برائت است. در واقع از نظر قانونی هیچ شخصی را نمی توان بدون بررسی ادله و مستندات مجرم دانست. در واقع قانون اشاره می دارد که باید فرد متهم در دادگاه ذی صلاح محاکمه شود و ادله و مدارک ارائه شده از سوی وی بررسی گردد تا در نهایت مجرم شناخته شده و یا اینکه از اتهامات وارد شده تبرئه گردد.

در قسمت های قبلی مقاله به این سوال پاسخ دادیم که مشتکی عنه کیست و الان وقت آن رسیده است که بگوییم که اگر فردی متهم به وقوع جرمی شود لازم است در دادگاه با ارائه ادله و مستندات کافی از حقوق قانونی خود دفاع نماید؛ اما در درجه اول و طرح دعوی نیاز به دفاع از خود نیست. دفاع در صورتی انجام می پذیرد که فرد پرونده را به دادگاه بفرستد.

در واقع اگر قاضی پرونده حضور متهم در دادگاه را لازم بداند، سعی می کند تا از او با ارسال احضاریه دعوت به عمل آورد. تا او به این شکل پاسخگوی اتهامات وارد شده باشد. برای رفع اتهام یا اثبات جرم می توان از سوگند، اقرار، شهادت شهود و علم قاضی استفاده کرد. در پایان کار رای نهایی از سوی قاضی صادر می گردد.

هوشمندانه ترین اقدام برای طرح شکایت و رفع اتهامات صورت گرفته می تواند ارتباط گرفتن با یک وکیل مجرب و خبره باشد. چرا که وکیل درک درستی از دعاوی مطرح شده دارد و می تواند با شناخت کامل از قوانین و مقررات، فرد موکل را به سرانجام و نقطه آرامش برساند.

احضاریه مشتکی عنه یعنی چه؟ بررسی مهم ترین دلایل احضار متشاکی!

اگر بخواهیم پاسخ دقیقی را به این سوال بدهیم که احضاریه مشتکی عنه چیست باید به نکته مهم متذکر شویم که احضاریه مشتکی عنه، ابلاغیه‌ای است که از طرف مقام قضایی برای حضور مشتکی عنه در دادسرا یا دادگاه صادر می‌شود. در این ابلاغیه، تاریخ، زمان و مکان حضور مشتکی عنه در دادسرا یا دادگاه قید شده است.

دلایل صدور احضاریه برای مشتکی عنه:

• ادای توضیحات: مقام قضایی ممکن است برای روشن شدن برخی از جهات پرونده، مشتکی عنه را احضار کند تا از او توضیحات بخواهد.
• مواجهه با متهم: در برخی موارد، مقام قضایی برای رودررو کردن مشتکی عنه با متهم و اخذ اظهارات هر دو طرف، آنها را به طور جداگانه یا همزمان احضار می‌کند.
• انجام تشریفات قضایی: ممکن است برای انجام برخی از تشریفات قضایی، مانند معاینه محل جرم یا انگشت‌نگاری، حضور مشتکی عنه ضروری باشد.

اثبات بی گناهی مشتکی عنه چگونه انجام می شود؟

در پاسخ به این سوال مهم که مشتکی عنه کیست باید بگوییم که مشتکی در واقع شخصی است که از او شکایت تنظیم شده است ولی هنوز از سوی دادیار و یا بازپرس پرونده اتهامی علیه او وارد نشده است. در واقع در بسیاری از موارد مقامات مسئول در نهادهای قضایی پس از بررسی پرونده نیازی به احضار متشاکی نمی بینند.

به هر حال اگر شاکی نتواند در دادسرا ادله کافی برای مجرم دانستن متشاکی ارائه کند، شکایت بی اساس دانسته شده و منع قرار تعقیب صادر خواهد شد. اگر شاکی مدعی است که مشتکی عنه جرمی را انجام داده است، می بایست مدارکی را به دادگاه ارائه دهد که با استفاده از آن ها وقوع رفتار مجرمانه به اثبات برسد.

در واقع اگر شاکی بتواند به دادگاه دلایلی مبنی بر وقوع جرم ارائه کند، اینجاست که متشاکی ملزم به حضور در دادگاه شده تا در آنجا از حقوق خود دفاع کرده و اتهامات وارد شده را به کلی رد کند. در توضیح این مسئله که متشاکی کیست باید بگوییم که اگر شاکی بتواند وقوع جرم را اثبات کند در نهایت از فرد متهم با عنوان مجرم یاد خواهد شد.

در واقع شما باید در مسائل حقوقی و کیفری حتما از یک وکیل کاردان و مجرب استفاده کنید. دریافت مشاوره حقوقی از وکیل باعث می شود تا فرد حقوق قانونی خود را شناخته و برای تحقق آن ها گام مثبتی را بردارد؛ اما لازم است از میان وکلای متعددی که در این حوزه فعالیت می کنند به دنبال برجسته ترین آن ها باشید.

در واقع وکیل به مشتکی عنه در خصوص حقوق قانونی اش اطلاع خواهد داد و راهکارهای قانونی برای عبور از مشکلات را به طور کامل به او ارائه می کند. در واقع با پیگیری این روش های اصولی است که فرد متشاکی می تواند از خود به طور دقیق دفاع کرده و در نهایت از اتهامات وارد شده تبرئه گردد.

عدم حضور مشتکی عنه در دادسرا چه تبعاتی را به دنبال دارد؟

در خصوص عدم حضور مشتکی عنه در دادسرا و تبعات مربوط به آن لازم است به این نکته اشاره داشته باشیم که این مسئله به نوع جرم صورت گرفته و نیز مرحله رسیدگی به پرونده بستگی خواهد داشت. می دانیم که بررسی های مقدماتی در خصوص پرونده در دادسرا صورت می گیرد. در شرایطی که امارات کافی از وقوع جرم وجود داشته باشد، پرونده به دادگاه ارسال می شود. در ادامه این موضوع بررسی می شود:

اگر عدم حضور مشتکی عنه در مراحل مقدماتی تحقیقات در دادسرا باشد:

• در جرایم غیرمهم: اگر جرم ارتکابی جزو جرایم غیرمهم باشد و قاضی دلایل کافی برای اثبات جرم داشته باشد، ممکن است بدون حضور متهم، قرار نهایی صادر کند.
• در جرایم مهم: در جرایم مهم، عدم حضور متهم در مرحله تحقیقات مقدماتی مانع از رسیدگی به پرونده نمی‌شود. قاضی می‌تواند برای متهم قرار جلب صادر کند و در صورت عدم حضور او، دستور جلب او را صادر کند.

اگر حضور مشتکی عنه در مراحل دادرسی باشد:

• در دعاوی حقوقی: در دعاوی حقوقی، عدم حضور مشتکی عنه در دادگاه مانع از رسیدگی به پرونده نیست. دادگاه در غیاب او به رسیدگی به پرونده ادامه می‌دهد و در نهایت حکم صادر می‌کند. البته حکم صادره در غیاب خوانده، قابل واخواهی است.
• در دعاوی کیفری: در دعاوی کیفری، تبعات عدم حضور مشتکی عنه در دادگاه به نوع جرم و مرحله رسیدگی به پرونده بستگی دارد.
• در جرایم قابل گذشت: در جرایم قابل گذشت، اگر شاکی در دادگاه حاضر نشود و اعلام رضایت کند، پرونده مختومه می‌شود.
• در جرایم غیرقابل گذشت: در جرایم غیرقابل گذشت، عدم حضور شاکی در دادگاه مانع از رسیدگی به پرونده نیست. دادگاه به رسیدگی به پرونده ادامه می‌دهد و در نهایت حکم صادر می‌کند.

در هر صورت، عدم حضور مشتکی عنه در دادسرا یا دادگاه به نفع او نخواهد بود و او ممکن است از حقوق خود محروم شود. اگر به هر دلیلی نمی‌توانید در موعد مقرر در دادسرا یا دادگاه حاضر شوید، باید با ارائه لایحه یا عذر موجه، مراتب را به مقام قضایی اعلام کنید.

کلام آخر

از همراهی شما عزیزان با مطالب سایت برترین وکلا نهایت تشکر را می کنیم و امیدواریم که کیفیت این مطالب به اندازه ای باشد که شما با استفاده از آن ها بتوانید مشکلات حقوقی خود را برطرف نمایید. در ادامه تلاش کردیم تا نکات مهمی را در خصوص این که مشتکی عنه کیست بیان کنیم تا سوالات خود در این زمینه را پاسخ بگویید. پس از آن تبعات عدم حضور در دادسرا توسط متشاکی را بررسی کردیم و سپس به بررسی نقش شاکی و متهم در دعاوی مطرح شده پرداختیم. حالا از شما دعوت می کنیم که نظرات خود را در قسمت دیدگاه برای اشتراک با دیگران بنویسید.