یکی از روش‌های قانونی برای انحلال عقد نکاح طلاق است که آمار بی‌سابقه‌ای را در سال‌های اخیر به خود اختصاص داده است. یکی از موضوعات مهمی که چالش‌های بسیاری را برای زوجین به وجود آورده است مالکیت طلا در طلاق می‌باشد. در خصوص استرداد طلا بعد از طلاق لازم است به این نکته اشاره داشته باشیم که طلا به عنوان هدیه به زن تعلق گرفته است و نیازمند می‌باشد تا قوانین مربوط به عقد هبه در این خصوص را بدانیم. از سوی دیگر ممکن است طلاها به عنوان امانت در اختیار زن قرار گرفته شده باشد که باید در طلاق تکلیف این موضوع به طور کامل مشخص شود. در این مقاله از مجله حقوقی برترین وکلا سعی داریم تا تکلیف طلا بعد از طلاق را به طور کامل مشخص نماییم پس از شما درخواست می‌کنیم که تا انتهای مطلب در کنار ما باشید.
تکلیف طلا در طلاق بر اساس قانون مدنی
طلاق به عنوان یکی از مهمترین روش‌های قانونی برای پایان دادن به زندگی مشترک مطرح است و از نظر قانونی نیز راهی برای انحلال عقد نکاح بین زن و مرد محسوب می‌شود؛ اما در جامعه ایرانی رسم است که مردان در مراسمات مختلف به همسر خود طلا هدیه می‌دهند و اینجا است که سوالاتی در خصوص تکلیف طلا در طلاق مطرح می‌شود.
باید اشاره کنیم که در قانون مدنی نکته‌ای در خصوص استرداد طلا و مالکیت طلا بعد از طلاق بیان نشده است؛ اما به طور کلی می‌توانیم به این نکته اشاره داشته باشیم که اگر مردی برای همسر خود در مناسبات مختلف طلا بخرد این مسئله به عقد هبه ارتباط خواهد داشت.
بر طبق ماده ۷۹۵ از قانون مدنی می‌توان گفت که عقد هبه عقدی است که بر اساس آن شخصی به دیگری مالی را به عنوان هدیه تملیک می‌کند. در واقع عقد هبه مالی را به مالکیت دیگری در می‌آورد بدون اینکه رقمی جابجا شده باشد و این هدیه به صورت مجانی به تملیک دیگری در خواهد آمد.
در تبصره آخر این ماده قانونی اشاره شده است که زن مالک تمام اموال و طلایی می‌شود که به عنوان عقد هبه تحت مالکیت او قرار گرفته است و می‌تواند هرگونه دخل و تصرفی که اراده کرد در مال هبه شده انجام دهد. در این صورت مالکیت طلا در اختیار زن قرار می‌گیرد. چرا که در این شرایط طلاها در مراسمات مختلف به عنوان هدیه به زن تعلق گرفته‌اند.
تکلیف طلا در طلاق چیست؟
اشاره داشتیم که بر اساس قانون اگر طلا به عنوان هدیه به زن هبه شده باشد مالکیت آنها در اختیار زن قرار می‌گیرد؛ یعنی تکلیف طلا در طلاق این است که مالکیت آنها بعد از جدا شدن و پایان دادن به رابطه زوجیت نیز در اختیار زن باشد. زن در چنین شرایطی می‌تواند هرگونه دخل و تصرفی که اراده کرد را در خصوص طلاها انجام دهد.
بر اساس قوانین و مقررات می‌توان گفت که عقد هبه عقدی جایز محسوب می‌شود یعنی مرد حق رجوع به اموال هبه شده را دارد؛ یعنی مرد می‌تواند در برخی از شرایط مقرر به طلای بخشیده شده به زن رجوع نماید که در بخش‌های بعدی مقاله در این خصوص بیشتر توضیح خواهیم داد.
برای مشاوره با بهترین وکیل خانواده در تهران کلیک کنید!
استرداد طلا در طلاق چگونه انجام می‌شود؟
همانطور که اشاره کردیم اگر مردی در ایام زندگی مشترک طلا را به عنوان هدیه در اختیار زن قرار داده باشد جزو عقد هبه محسوب شده و زن مالکیت طلاها را در اختیار خواهد داشت. او بر اساس قانون می‌تواند هرگونه دخل و تصرفی که خواست در طلاها انجام دهد یعنی او در شرایطی می‌تواند که طلاهای خود را به طور کامل به فروش برساند. او برای فروختن طلاها نیازی به اجازه شوهر نخواهد داشت.
اما در برخی دیگر از شرایط مرد مدعی می‌شود که طلاها را به عنوان هدیه به زن نداده بلکه طلاهای خریداری شده توسط مرد به عنوان امانت در اختیار زن قرار گرفته‌اند. در هر دو حالت استرداد طلا در طلاق امکان‌پذیر خواهد بود.
اما به طور کلی باید اشاره داشته باشیم که استرداد طلا از زوجه کار دشوار و طاقت فرسایی از نظر حقوقی به شمار می‌آید. باید اشاره داشته باشیم که در قانون شرایطی برای استرداد طلا در عقد هبه بیان شده است که باید مورد مطالعه قرار گرفته و از سوی وکیلی معتبر و متخصص به طور دقیق دنبال شود.
در ماده ۸۰۳ از قانون مدنی اشاره شده است که اگر عقد هبه از نوع معوض بوده و یا اینکه طلا به عنوان موهوبه از مالکیت زن خارج شده و در اختیار دیگری قرار گرفته باشد و یا اینکه در شرایطی اگر در طلا تغییری ایجاد شده باشد امکان استرداد به آن وجود نخواهد داشت.
در چه صورت امکان استرداد طلا بعد از طلاق وجود ندارد؟
در قسمت‌های قبل در بررسی تکلیف طلا در طلاق اشاره کردیم که اگر مالی از طریق عقد هبه به زن هدیه شده باشد زن مالک آن محسوب می‌شود و می‌تواند در آن دخل و تصرف نماید؛ اما در قانون موقعیتی فراهم شده که مرد بر اساس آن می‌تواند مال هبه شده را استرداد کند. این اقدام بر اساس قوانین و مقررات مربوط به عقد هبه انجام می‌شود.
اما سوال مهم این است که آیا دادگاه رسیدگی کننده به استرداد طلا بعد از جدا شدن حکم به استرداد و بازگشت طلا خواهد داد یا خیر! نکته قابل ذکر این است که در رویه قانونی دادگاه‌ها و سایر مراجع قضایی رجوع و استرداد به طلا پیش بینی شده است و شما می‌توانید خواسته‌های خود در این مورد را مطرح نمایید.
اما در سه صورت مرد دیگر نمی‌تواند طلای هبه شده به زن را استرداد کند:
- اگر طلای هبه شده به زن در تصرف دیگری قرار گرفته باشد دیگر امکان استرداد آن توسط مرد وجود ندارد
- اگر زن در ازای دریافت طلا عوضی را به مرد پرداخت کرده باشد دیگر زوج نمی‌تواند برای پس گرفتن طلاها اقدام قانونی کند
- در صورتی که در ماهیت طلاها تغییری ایجاد شده باشد دیگر امکان استرداد آنها برای مرد وجود نخواهد داشت.
نحوه استرداد طلا بعد از طلاق چگونه است؟
مرد برای تکلیف طلا بعد از طلاق و اینکه آن را استرداد کند در ابتدا باید اظهارنامه‌ای موسوم به اظهارنامه رجوع از طلاق تنظیم نموده و در اختیار مراجع قضایی قرار دهد. اظهارنامه تنظیم شده لازم است در دفاتر خدمات الکترونیکی قوه قضاییه به صورت الکترونیکی به ثبت برسد.
اگر زن پس از دریافت اظهارنامه قضایی از استرداد طلا بعد از طلاق خودداری نمود لازم است مرد برای تایید رجوع از عقد هبه دادخواستی را تنظیم نموده و در دفاتر خدمات الکترونیکی قوه قضاییه به ثبت برساند. این مسئله را مورد توجه قرار دهید که با تنظیم دادخواست دعوایی در این خصوص اقامه شده و دو طرف برای تعیین و تکلیف طلا بعد از طلاق به مراجع قضایی دعوت خواهند شد.
در دادگاه تمامی جزئیات مربوط به استرداد یا عدم استرداد طلا را مورد بررسی قرار می‌دهد تا بتواند در این خصوص حکم عادلانه‌تری را صادر نماید. از دو طرف خواسته می‌شود تا تمامی شواهد و ادله مد نظر خود را به دادگاه ارائه کنند تا قاضی پرونده با دید جامع‌تری در خصوص دعاوی مطرح شده حکم صادر نماید. در انتها قاضی پرونده حکم به استرداد یا عدم استرداد طلاها خواهد داد.
باید اشاره داشته باشیم که مقدار طلا را مرجع صالح برای رسیدگی به دعاوی مربوط به تعیین و تکلیف طلا بعد از جدا شدن را مشخص می‌نماید. اگر ارزش طلاها کمتر از ۲۰ میلیون تومان باشد مرجع صالح برای رسیدگی به دعاوی مربوط به استرداد طلا شورای حل اختلاف خواهد بود.
اما اگر ارزش خواسته بیشتر از ۲۰ میلیون تومان باشد دو طرف می‌توانند دعوای مربوط به استرداد طلا را در دادگاه حقوقی مطرح نمایند. به هر حال شما برای پیگیری خواسته‌های حقوقی خود لازم است به سراغ یک وکیل معتبر و برجسته بروید و با دریافت مشاوره حقوقی از وی اهداف خود در این زمینه را تامین نمایید. استخدام وکیل نقش تعیین کننده‌ای در کسب موفقیت خواهد داشت.
تکلیف طلا در طلاق توافقی چه می‌شود؟
طلاق توافقی در کنار طلاق از طرف مرد و طلاق از طرف زن از جمله روش‌های مرسوم برای پایان دادن به رابطه زوجیت محسوب می‌شود. همانطور که از نام آن مشخص است در طلاق توافقی لازم است زوجین بر سر تمامی مسائل مشترک در زندگی خود به توافق رسیده تا طلاق به شیوه‌ای ساده‌تر به انجام برسد. همچنین لازم است زوجین تکلیف طلا در طلاق توافقی را نیز مشخص نمایند.
پیش از اینکه دو نفر طلاق گرفته و زندگی مشترک خود را پایان دهند لازم است درباره تمامی اموالی که بین آنها مشترک است نیز تصمیم گیری کنند تا اختلافی از این بابت ایجاد نشود. همچنین لازم است به این نکته اشاره داشته باشیم که دادگاه رسیدگی کننده به پرونده طلاق نیز به توافقات صورت گرفته بین زن و مرد احترام خواهد گذاشت و آنها را خواهد پذیرفت.
همانطور که اشاره کردیم استرداد طلا در طلاق کار دشواری است و تنها در برخی از شرایط خاص می‌توان به طلای هبه شده مجدداً دسترسی پیدا کرد. پیشنهاد می‌کنیم که برای تعیین و تکلیف طلا در انواع طلاق حتماً با یک وکیل متخصص و مجرب در این زمینه مشورت کنید و طبق راهنمایی‌های او جلو بروید. کسب مشاوره حقوقی از وکیل از بروز بسیاری اختلافات جلوگیری خواهد کرد.
بنابراین لازم است به این مسئله متذکر شویم که تکلیف طلا در طلاق توافقی توسط خود زوجین مشخص شده و در توافقنامه طلاق توافقی ذکر خواهد شد. قاضی پرونده نیز این موضوع را مورد بررسی قرار داده و در نهایت به توافقات ایجاد شده بین زن و مرد احترام خواهد گذاشت. برای تنظیم توافقنامه طلاق توافقی نیز لازم است از وکلای متخصص در این زمینه کمک دریافت کنید.
مالکیت طلا بعد از طلاق با کیست؟
همانطور که اشاره شد با وقوع طلاق رابطه زوجیت بین زن و مرد به پایان می‌رسد؛ اما ممکن است پیش از طلاق و در خلال زندگی مشترک زن در مراسمات مختلف طلاهایی را از مرد هدیه گرفته و طلای زیادی را جمع آوری کرده باشد. از آنجایی که ارزش مالی طلا بسیار بالا است مسئله مالکیت طلا بعد از طلاق به عنوان یکی از موضوعات حقوقی پرتکرار مطرح می‌شود.
در قانون مدنی خیلی دقیق و شفاف در خصوص طلا سخن به میان نیامده است اما می‌توان بر اساس این قانون تکلیف طلا بعد از طلاق را به طور کامل مشخص نمود. طلا برای زن حکم هدیه را دارد و جزو زیر مجموعه‌های عقد هبه محسوب می‌شود؛ یعنی برای تعیین و تکلیف آن لازم است قوانین و مقررات مربوط به عقد هبه مورد بررسی قرار بگیرد.
در واقع می‌توان چنین گفت که عقد یکی از انواع عقود به شمار می‌رود که در آن فردی مالی را به صورت کاملاً مجانی به دیگری هدیه می‌کند. در واقع اگر مرد طلایی را به زن هبه کرده باشد زن از نظر قانونی مالک طلا محسوب شده و می‌تواند هرگونه دخل و تصرفی که اراده کرد در آنها انجام دهد برای مثال می‌تواند آنها را بفروشد و یا اینکه آنها را به دیگری ببخشد.
بنابراین می‌توانیم چنین بگوییم که مالکیت طلا بعد از طلاق به صورت کامل با زن است و مرد نمی‌تواند زن را تحت فشار قرار دهد که طلاها را پس بدهد؛ اما در برخی از شرایط خاص مال هبه شده را می‌توان استرداد نمود برای این کار لازم است دعوایی را در این خصوص در محاکم قضایی اقامه نموده و به کمک یک وکیل طلای بخشیده شده را پس بگیرید.
انواع استرداد طلا بعد از طلاق
استرداد طلا دارای انواع مختلفی است که برای تعیین و تکلیف طلا بعد از طلاق لازم است به آنها آشنا شوید. در ادامه برخی از مهمترین آنها را به طور کامل برای شما شرح خواهیم داد:
استرداد طلا بعد از طلاق با فاکتور
در برخی از شرایط مرد برای همسر خود طلا می‌خرد اما فاکتورهای خرید را نزد خود نگه می‌دارد. در چنین شرایطی اگر مرد قصد استرداد به طلاهای خریداری شده برای زن را داشته باشد می‌تواند از همین فاکتورهای خرید به عنوان مدرک مهم در دادگاه استفاده نماید.
در واقع اگر مرد دارای فاکتور طلا باشد و اگر زن تغییری در ماهیت طلاها ایجاد نکرده و آنها را به تصرف دیگری در نیاورده باشد مرد به راحتی می‌تواند طلاهای خریداری شده را استرداد کند.
استرداد طلا بعد از طلاق بدون فاکتور
در شرایطی ممکن است مرد فاکتور خرید طلاها را در اختیار نداشته باشد و با این حال بخواهد طلاها را استرداد کند در چنین شرایطی باید اشاره کنیم که اگر مرد فاکتور خرید طلا را در اختیار نداشته باشد تحت هیچ عنوانی نمی‌تواند طلاهای بخشیده شده به زن را بازگرداند.
فاکتور خرید طلا مهمترین مدرکی است که با استفاده از آن مرد می‌تواند در محاکم قضایی طلاهای مورد نظر را بازگرداند و هبه بودن آنها را اثبات نماید اما اگر مرد کاغذ خرید طلا یا فاکتور مربوط به آن را در اختیار نداشته باشد هرگز نخواهد توانست ادعای خود را در دادگاه به اثبات برساند…
اگر مرد فاکتور خرید طلا را در اختیار نداشته باشد برای تکلیف طلا بعد از طلاق نمی‌تواند از هیچ شاهد دیگری در این مسئله استفاده کند.
استرداد طلا بعد از طلاق پس از فروش آن
یکی دیگر از مسائل مهمی که لازم است در این خصوص مطرح نماییم این است که اگر زن طلای هبه شده را فروخته باشد تکلیف مرد برای استرداد آن چه خواهد شد؟
اشاره کردیم که در عقد هبه اگر زن مال موهوبه را به دیگری فروخته باشد و یا اینکه دیگری آن را تصرف کرده باشد دیگر امکان رجوع و استرداد آن وجود ندارد. در واقع مرد دیگر قادر نیست که از قانون رجوع در عقد هبه استفاده نماید چرا که اصل مال یعنی طلاها به فروش رسیده است.
شرایط استرداد طلاق بعد از طلاق چگونه خواهد بود؟
در خصوص استرداد طلا بعد از طلاق باید به این مسئله اشاره کنیم که طبق قانون مدنی ایران، طلاهایی که به عنوان مهریه یا هدیه در عقد نکاح به زن داده می‌شود، ملک زن محسوب می‌شود و شوهر حق استرداد آنها را پس از طلاق ندارد. در واقع تکلیف طلا اگر به عنوان مهریه در اختیار زن قرار گرفته باشد این است که مالکیت آن همچنان در اختیار زن قرار خواهد گرفت و نمیتوان حقوق مالی زن در این باره را ضایع کرد.
در واقع می‌توان گفت که مهریه جزو مهمترین حقوق مالی مرد به شمار می‌رود. اگر مرد طلا را به عنوان مهریه در اختیار زن قرار دهد، زن از نظر قانونی مالک آن محسوب شده و امکان استرداد آن تحت هیچ عنوان وجود نخواهد داشت. تنها در شرایطی خاص، امکان استرداد طلا برای شوهر وجود دارد. این شرایط عبارتند از:
- اثبات عدم قصد تملیک: اگر زوج بتواند ثابت کند که طلاها را به قصد تملیك به همسرش واگذار نکرده و صرفاً برای استفاده زوجه در زمان زندگی مشترک به وی داده است، می‌تواند در صورت اثبات این موضوع در دادگاه، تقاضای استرداد طلاها را داشته باشد. در واقع اثبات کردن این موضوع در مجامع قانونی کار بسیار دشواری به نظر می‌رسد و حتما برای آن باید از یک وکیل توانا کمک گرفت.
- استرداد در صورت طلاق به دلیل سوء رفتار زوجه: در صورتی که طلاق به دلیل سوء رفتار زوجه باشد، مانند ترک وظایف زناشویی یا سوء رفتار با همسر، زوج می‌تواند با اثبات این موضوع در دادگاه، تقاضای استرداد طلا بعد از طلاق را داشته باشد. یکی از مهمترین وظایف قانونی زن تمکین است. اگر نشوز زن اثبات شود، مرد امکان استرداد طلا را به دست خواهد آورد.
- استرداد در صورت شرط ضمن عقد: در برخی موارد، زوجین در ضمن عقد نکاح شروطی را برای یکدیگر تعیین می‌کنند. اگر در این شروط، شرطی مبنی بر استرداد طلا در شرایط خاص قید شده باشد، زوج می‌تواند با استناد به این شرط در دادگاه تقاضای استرداد طلاها را داشته باشد. در نظر داشته باشید که شروط عقدنامه لازم است از سوی دو طرف پذیرفته شده و پای آن امضا باشد.
نکات تکمیلی درباره تکلیف طلا بعد از طلاق
اثبات موارد ذکر شده در فوق بر عهده زوج است؛ اما لازم است این مسئله را ذکر کنیم که اثبات این موارد برای تعیین تکلیف طلاق بعد از طلاق کار دشواری است و اگر فرد دانش حقوقی کافی نداشته باشد، قطعا نمی‌تواند به موفقیت آنچنانی در این باره دست پیدا کند. لازم است فرد از یک وکیل معتبر و خبره برای پیگیری خواسته‌های حقوقی خود در دعاوی طلاق استفاده نماید.
در صورتیکه زن طلاها را فروخته یا به دیگری واگذار کرده باشد، زوج فقط می‌تواند معادل ارزش طلاها را از وی مطالبه کند. در چنین شرایطی در ابتدا لازم است مرد دعوایی را در خصوص استرداد طلاها راه اندازی کند. در صورتی که در این پرونده به موفقیت رسید و اصل طلاها موجود نبود، لازم است که ارزش معادل طلا به مرد پرداخت شود.
قوانین مربوط به استرداد طلا پیچیده هستند و توصیه می‌شود برای بررسی دقیق وضعیت خود و آگاهی از حقوق کامل خود، با یک وکیل مجرب مشورت نمایید. وکیل می‌تواند در جمع آوری ادله و مستندات به موکل خود کمک شایانی داشته باشد و حقوق قانونی او را محقق نماید.
موارد ذکر شده در فوق ناظر به طلاهایی است که به عنوان مهریه یا هدیه در عقد نکاح به زن داده می‌شود. در خصوص سایر اموال و دارایی‌های زن و شوهر پس از طلاق، قواعد حقوقی دیگری حاکم است.
برای طرح دعوای استرداد طلا، باید به دادگاه خانواده مراجعه نمایید. در آخر، به یاد داشته باشید که قوانین مربوط به طلاق و مسائل مربوط به آن همواره در حال تغییر هستند. برای اطمینان از به‌روز بودن اطلاعات خود، حتماً با یک وکیل مجرب مشورت نمایید.
کلام آخر
از اینکه تا پایان با صبر و حومصله مطالب مندرج در مجله حقوقی برترین وکلا را مورد مطالعه قرار دادید از شما تشکر و قدردانی می‌کنیم و امیدواریم که این مطالب برای شما مفید واقع شده باشند. در این مطلب سعی کردیم تا تکلیف طلا بعد از طلاق را با بیان نکات حقوقی و قوانین مشخص به طور کامل تشریح نماییم. پس از آن نیز انواع استرداد طلا و شرایط خاص مربوط به آن بررسی شد. اکنون از شما درخواست داریم که نظرات خود را برای ما در دیدگاه بنویسید.
