در واقع ممکن است فرد در دادگاه به پرداخت مالی محکوم شده باشد اما توانایی مالی او اجازه ندهد که این مال را پرداخت نماید در اینجا است که مسئله اعسار مطرح می‌شود. در چنین شرایطی است که قانون این حق را به فرد محکوم می‌دهد که دادخواست اعسار خود را تقدیم دادگاه کرده و به جای پرداخت یکجای مال مورد نظر آن را اقساطی پرداخت نماید؛ اما باید اشاره داشته باشیم که برای ارسال درخواست اعسار می‌بایست قوانین و شرایط مختلفی وجود داشته باشد و فرد از آنها آگاه بوده و به شیوه‌ای کاملاً قانونمند اقدام نماید. اگر به دنبال پاسخ دادن به پرسش‌های خود در زمینه اعسار از پرداخت محکوم به هستید، از شما درخواست می‌کنیم که تا پایان مقاله در کنار ما باشید.
برای مشاوره با بهترین وکیل در تهران کلیک کنید!
اعسار از پرداخت محکوم به چیست؟
در تعریف محکوم به باید بگوییم که اگر شخصی پس از صدور رای دادگاه محکوم به پرداخت مال یا جبران ضرر و زیانی شود در اصطلاح به مالی که باید پرداخت کند محکوم به گفته می‌شود؛ اما باید در نظر داشته باشیم که گاهی مبلغ محکوم به بسیار بالا است یا اینکه فرد محکوم توانایی مالی لازم برای جبران آن را ندارد.
در واقع باید اشاره داشته باشیم که چنین فردی در اصطلاح ناتوان از پرداخت محکوم به می‌باشد و آن را معسر مینامند. در واقع این فرد از پرداخت محکوم به اعسار دارد و درخواست خود را تقدیم دادگاه می‌کند. البته اگر فرد مدعی شود که تحت هیچ عنوان نمی‌تواند مال مورد نظر را پرداخت کند به مجازات محکوم خواهد شد و حبس در انتظار او است.
اما فرد می‌تواند درخواست اعسار از پرداخت محکوم به را تقدیم دادگاه کند و به این شکل مال مورد نظر را قسطی پرداخت نماید. در چنین حالتی است که فرد مدعی می‌شود که توانایی مالی او اجازه نمی‌دهد که تمام مال مورد نظر را به صورت یکجا پرداخت نماید؛ اما چنین فردی می‌تواند در صورت قسط بندی مطالبات خود را به طور کامل تسویه نماید.
در چنین شرایطی است که فرد محکوم می بایست دادخواست اعسار خود را به کمک بهترین وکیل تهران تنظیم کرده و در اختیار قاضی پرونده قرار دهد تا به این شکل عدم توانایی خود برای پرداخت یکجای محکوم به را به اطلاع مقامات قضایی برساند.
دادخواست اعسار از پرداخت محکوم به
برای اینکه فرد بتواند عدم توانایی مالی خود را به اطلاع مقامات مسئول برساند لازم است که دادخواست اعسار از پرداخت محکوم به را تنظیم نموده و در اختیار قاضی پرونده قرار دهد.
وی می‌بایست در دادخواست به طور کامل توانایی مالی خود را شرح داده و به تمامی اموال منقول و غیرمنقول خود اشاره نماید. او همچنین باید اطلاعات کاملی در خصوص حساب‌های بانکی خود در دادخواست مورد نظر ارائه کند. همچنین اگر فرد اموالی در دست اشخاص ثالث دارد می‌بایست در دادخواست آنها را نیز قید کند.
در واقع فرد باید تمامی نقل و انتقالات در اموال منقول و غیرمنقول خود را در دادخواست اعسار از پرداخت محکوم به از یک سال قبل ذکر نماید تا قاضی پرونده بتواند با مطالعه دادخواست به استطاعت مالی فرد پی برده و در نهایت تصمیم گیری کند.
نحوه اثبات اعسار از پرداخت محکوم به
بر طبق ماده ۷ از قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی اثبات اعسار بر عهده خود فرد می‌باشد و او ملزم است که عدم استطاعت مالی خود را برای قاضی پرونده با ارائه لیست کاملی از اموال منقول و غیرمنقول خود به اثبات برساند.
در شرایطی که اثبات اعسار بر عهده خود محکوم گذاشته شده است او می‌تواند از دو شاهد عادل و عاقل برای اثبات اعسار خود کمک بگیرد. در نظر داشته باشید که هر دو شاهد می‌بایست شهادت خود را به صورت کتبی تنظیم نموده و در پایان کار آن را به متن دادخواست پیوست کنند. البته باید مدت زمانی که شاهدان از فرد شناخت دارند لحاظ شده و در شهادتنامه کتبی نیز قید شود.
دقت داشته باشید که فرد شاهد می‌بایست اطلاعات هویتی و آدرس محل اقامت خود را به طور دقیق در متن شهادتنامه کتبی ذکر نماید؛ اما در صورتی که مشخص شود فرد مالی را تحصیل نکرده و در اصطلاح مالی را ندارد و همچنین خوانده نتواند استطاعت مالی او را در دادگاه به اثبات برساند برای اثبات اعسار از پرداخت محکوم به نیاز به سوگند خود محکوم است.
استشهادیه اعسار از پرداخت محکوم به
اشاره داشتیم که اگر سابقه توانایی مالی محکوم مشخص باشد و یا اینکه در قبال دین خود مالی را دریافت کرده باشد، می‌بایست برای اثبات اعسار از پرداخت محکوم به اقدام به ارائه شاهد کند.
دقت داشته باشید که برای این کار لازم است شهادت شهود به صورت کاملاً کتبی تنظیم شده و در نهایت به متن دادخواست پیوست شود. شهادتنامه کتبی حداقل باید توسط دو شاهد تنظیم شده باشد و اطلاعات کامل خود در خصوص معیشت و نحوه زندگی فرد محکوم در مدت زمانی که از او شناخت دارند را به طور کامل شرح نمایند.
در واقع فرد شاهد باید اطلاعات کاملی در خصوص هویت و شیوه زندگی و امرار معاش محکوم در اختیار قاضی پرونده قرار دهد و شرح کاملی در خصوص اعسار فرد مدعی داشته باشد. در واقع فرد شاهد باید به این نکته اذعان داشته باشد که فرد مدعی اعسار هیچگونه مالی به جز مستثنیات دین در اختیارش نیست تا بتواند با استفاده از آنها محکوم به را پرداخت نماید.
در استشهادیه محلی می‌بایست اطلاعات دقیقی در خصوص هویت و محل سکونت شاهدان ذکر شود. به هر حال بهتر است که برای تنظیم استشهادیه از یک وکیل متخصص و خبره در این زمینه کمک دریافت کرده و طبق راهنمایی‌های او پیش بروید چرا که در این صورت نتیجه‌ای که به دست می‌آید مطلوب‌تر خواهد بود.
مهلت دادخواست اعسار از پرداخت محکوم به
تنها یک ماه پس از ابلاغ اجراییه فرد مدعی اعسار فرصت دارد تا دادخواست اعسار از پرداخت محکوم به را تقدیم دادگاه کند. در واقع فرد باید برای تنظیم دادخواست اعسار به یک وکیل متخصص مراجعه کرده و از او در این باره مشاوره حقوقی دریافت نماید چرا که اگر درخواست اعسار با تخصص حقوقی همراه شود قطعاً می‌تواند تاثیرگذاری بیشتری را نیز داشته باشد.
در خصوص مهلت دادخواست اعسار از پرداخت محکوم به باید به این نکته اشاره داشته باشیم که فرد بلافاصله پس از دریافت ابلاغ اجراییه می‌بایست به دفاتر خدمات الکترونیک قوه قضاییه مراجعه کرده و درخواست خود را به ثبت برساند.
اگر فرد در مدت ۳۰ روزه درخواست اعسار خود را تقدیم دادگاه کند دیگر امکان حبس او تا زمانی که درخواست بررسی می‌شود وجود نخواهد داشت. اشاره داشتیم که فرد مهلت یک ماهه برای ارسال اعسار خود دارد اما این بدان معنا نیست که فرد در بیرون از این مهلت دیگر امکانی برای ارسال دادخواست ندارد.
در صورتی که مهلت تعیین شده به پایان رسیده و فرد قصد ارسال اعسار را داشته باشد می‌بایست برابر با مبلغ محکوم به وثیقه تعیین نموده و یا اینکه کفیل تعیین نماید. در چنین شرایطی است که از حبس فرد تا روشن شدن تکلیف درخواست اعسار از پرداخت محکوم به جلوگیری به عمل آمده و اگر فرد در زندان باشد تا این مدت آزاد خواهد شد.
مدارک لازم برای ارائه درخواست اعسار از پرداخت محکوم به
در نظر داشته باشید که ضمیمه کردن مدارک لازم برای درخواست اعسار از پرداخت محکوم به کاملاً ضروری به نظر می‌رسد چرا که قاضی پرونده با بررسی کردن این مدارک و مستندات است که نظر نهایی خود را درباره قسط بندی محکوم به اعلام می‌دارد. از جمله مهم‌ترین مدارکی که می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند تا عدم توانایی مالی خود را به اثبات برسانید می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- دادخواست اعسار از پرداخت کردن محکوم به
- استشهادیه کتبی در خصوص اعسار فرد
- تهیه لیستی کامل از اموال منقول و غیرمنقول فرد مدعی اعسار
- اوراق هویتی فرد مدعی اعسار
دلایل رد اعسار از پرداخت محکوم به
دلایل متعددی می‌توانند برای رد اعسار از پرداخت محکوم به وجود داشته باشند، از جمله:
- داشتن تمکن مالی: چنانچه مدعی اعسار دارای اموال و دارایی قابل توجهی باشد که از ارزش آن بتوان محکوم به را پرداخت کرد، اعسار وی رد خواهد شد.
- معاملات صوری: در صورتی که مدعی اعسار بعد از صدور حکم محکومیت، اموال خود را به طور صوری به دیگران منتقل کرده باشد، این معاملات باطل و اعسار وی رد خواهد شد.
- سوء نیت: چنانچه ثابت شود که مدعی اعسار با سوء نیت و به قصد فرار از پرداخت دین، از اعسار سوء استفاده کرده است، اعسار وی رد خواهد شد.
حکم دادگاه در اعسار از پرداخت محکوم به
پس از اینکه فرد دادخواست اعسار از پرداخت بدهی را تقدیم دادگاه کرد بر اساس قانون دادگاه ذی‌صلاح موظف می‌شود که با استفاده از مراجع مربوطه وضعیت اعسار و عدم توانایی مرد را مورد بررسی قرار دهد تا به این شکل بتواند در نهایت حکم را صادر نماید.
در صورتی که پس از بررسی‌های صورت گرفته از سوی قاضی پرونده مشخص شود که فرد به طور واقعی توانایی مالی لازم برای پرداخت محکوم به را در اختیار ندارد با درخواست اعسار موافقت کرده و مهلتی را برای مبلغ محکوم به تعیین می‌نماید. از سوی دیگر ممکن است قاضی پرونده این امکان را به فرد محکوم بدهد که مبلغ بدهی مورد نظر را به صورت اقساطی پرداخت نماید.
برای قسط بندی کردن محکوم به لازم است که به توانایی مالی فرد و میزان درآمد او توجه ویژه شود تا اقساط به نوعی تعیین گردند که او بتواند به طور کامل و بدون دردسر آنها را پرداخت نماید.
در واقع درباره حداقل پیش قسط اعسار می‌توان گفت که دادگاه بر اساس درآمد فرد محکوم عمل می‌کند و مبلغی را در این خصوص تعیین می‌نماید که فرد از نظر مالی مشکلی برای پرداخت آن نداشته باشد. اگر در مراحل بعدی فرد به مالی دست پیدا کند که ارزش کافی برای پرداخت محکوم به را داشته باشد، خوانده می‌تواند با معرفی آن به دادگاه به مطالبات خود دست پیدا کند.
اما در شرایطی ممکن است قاضی پرونده درخواست اعسار از پرداخت دین را به طور کامل رد نماید. این مسئله زمانی اتفاق می‌افتد که برای قاضی پرونده روشن شود که فرد محکوم دارای توانایی و استطاعت مالی لازم برای پرداخت مطالبات به طور کامل است. در شرایطی که درخواست ارسال فرد رد شود او ملزم می‌شود که خسارت‌های ناشی از ارسال درخواست را نیز به فرد خوانده پرداخت کند.
تعدیل در اقساط محکوم به و اعتراض به درخواست اعسار
هر یک از محکومین می‌توانند با ارائه درخواست اعسار از پرداخت محکوم به تعدیل در شیوه پرداخت اقساط را از دادگاه مطالبه کنند. در نظر بگیرید که قاضی برای تعدیل در اقساط محکوم به سعی می‌کند تا نرخ تورم اعلام شده از سوی بانک مرکزی را لحاظ کرده و همچنین توجه ویژه‌ای به تغییرات ایجاد شده در درآمد فرد محکوم داشته باشد.
به هر حال اگر درآمد محکوم به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کرده باشد و او نتواند به طور واقعی مطالبات مد نظرش در خصوص محکوم به را پرداخت کند قاضی پرونده با درخواست تعدیل اقساط موافقت کرده و شیوه عادلانه‌تری را برای پرداخت بدهی‌ها در پیش می‌گیرد.
دادخواست اعسار از پرداخت محکوم به از چه کسانی پذیرفته می‌شود؟
نکته‌ای که لازم است با آن اشاره داشته باشیم این است که اگر اشخاص حقوقی یا تجار یا افراد متعلق به اقشار مرفه درخواست اعسار از پرداخت محکوم بدهند به هیچ عنوان با درخواست آنها از سوی قاضی پرونده موافقت نخواهد شد.
اما در صورتی ممکن است تجار یا اشخاص حقوقی مدعی باشند که در کار خود ورشکسته شده‌اند و دلیل اصلی اعسار از پرداخت همین موضوع می‌باشد در چنین شرایطی آنها باید رسیدگی به ورشکستگی خود را از دادگاه مطالبه نمایند. به هر حال اگر تاجر بودن فرد برای دادگاه به اثبات برسد قاضی پرونده بدون هیچگونه اطلاع به خواهان درخواست اعسار آنها را رد می‌نماید.
نحوه رفع اثر از حکم اعسار
در صورتی که پس از صادر شدن حکم اعسار از سوی قاضی پرونده این موضوع به اثبات برسد که از محکوم رفع عسرت صورت گرفته است، یا اینکه فرد محکوم خود را به غلط ناتوان از پرداخت بدهی قلمداد کرده است، به درخواست فرد خوانده تا روشن شدن تعیین و تکلیف مبلغ محکوم به فرد زندانی خواهد شد.
در شرایطی ممکن است که برای پرداخت محکوم به از سوی قاضی پرونده مهلتی تعیین شده باشد. از سوی دیگر این امکان وجود دارد که محکوم ملزم به پرداخت اقساطی محکوم به باشد. در واقع اگر فرد مدیون از انجام تعهدات خود در این شرایط نیز خودداری کرده باشد به حبس محکوم خواهد شد.
از سوی دیگر اگر مشخص شود که فرد در دادخواست اعسار از پرداخت محکوم به برخی از اموال خود اشاره نکرده و لیست ناقص باشد فرد بر اساس حکم قاضی به حبس تعزیری درجه ۷ محکوم خواهد شد. اینجاست که قاضی پرونده دستور به رفع اثر از حکم اعسار می‌دهد.
درخواست اعسار از پرداخت محکوم به در قانون جدید
قانون جدید نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، تحولات قابل توجهی را در زمینه اعسار از پرداخت محکوم به ایجاد کرده است. این تحولات، نویدبخش احقاق حقوق بیشتر برای بدهکاران و ترویج عدالت در نظام قضایی کشور است.
در گذشته، اثبات اعسار از پرداخت محکوم به فرآیندی دشوار و پیچیده بود. بدهکاران برای اثبات ناتوانی خود در پرداخت دیون، ملزم به ارائه مدارک و مستندات متعدد و همچنین طی مراحل طاقت‌فرسای دادرسی بودند. این امر در بسیاری از موارد، منجر به تضییع حقوق بدهکاران و زندانی شدن آنها به دلیل عدم توانایی در پرداخت دیون می‌شد.
قانون جدید با ساده‌سازی فرآیند اعسار و وضع مقررات حمایتی جدید، گامی مهم در جهت رفع این چالش برداشته است. مطابق این قانون، بدهکاران می‌توانند با ارائه دادخواست و طی مراحل قانونی، نسبت به اثبات اعسار خود اقدام کنند. در صورت اثبات اعسار، دادگاه با توجه به شرایط مالی بدهکار، مهلت یا شرایط مناسبی برای پرداخت دین تعیین خواهد کرد.
یکی از مهم‌ترین نوآوری‌های قانون جدید، معافیت اموال ضروری از توقیف و مزایده در فرآیند اعسار است. این امر به حفظ زندگی آبرومندانه بدهکاران و خانواده‌هایشان کمک می‌کند. علاوه بر این، قانون جدید، شرایطی را برای تقسیط محکوم به در نظر گرفته است تا بدهکاران با توجه به توانایی مالی خود، نسبت به پرداخت دین خود اقدام کنند. این امر از انباشت بدهی و افزایش فشار مالی بر بدهکاران جلوگیری می‌کند.
در مجموع، تحولات ایجاد شده در قانون جدید نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، نویدبخش روزنه‌ای از امید برای بدهکاران و گامی مثبت در جهت احقاق حقوق و ترویج عدالت در نظام قضایی کشور است. با اجرای دقیق و صحیح این قانون، شاهد کاهش زندانیان ناشی از دیون و حفظ کرامت انسانی بدهکاران خواهیم بود.
نمونه رای اعسار از پرداخت محکوم به
در نظام حقوقی ایران، اعسار از پرداخت محکوم به به معنای ناتوانی بدهکار در پرداخت دیون خود به دلیل عدم تمکن مالی است. در چنین شرایطی، بدهکار می‌تواند با ارائه دادخواست و طی مراحل قانونی، نسبت به اثبات اعسار خود اقدام کند.
در صورت اثبات اعسار، دادگاه با توجه به شرایط مالی بدهکار، مهلت یا شرایط مناسبی برای پرداخت دین تعیین می‌کند. این امر از زندانی شدن بدهکاران به دلیل عدم توانایی در پرداخت دیون جلوگیری می‌کند.
بررسی یک نمونه رای اعسار از پرداخت محکوم به می‌تواند به درک بهتر این مفهوم و فرآیند قانونی آن کمک کند.
فرض کنید فردی به نام الف «به دلیل عدم پرداخت بدهی خود به» ب «به حکم دادگاه محکوم شده است.» الف که توانایی پرداخت این بدهی را ندارد، با ارائه دادخواست اعسار، خواستار اثبات ناتوانی مالی خود می‌شود.
در دادگاه، «الف» مدارک و مستنداتی دال بر عدم تمکن مالی خود ارائه می‌دهد. به عنوان مثال، فیش‌های حقوقی، صورتحساب‌های بانکی، گواهی عدم اشتغال و… دادگاه با بررسی مدارک ارائه شده توسط «الف» و همچنین استعلام از مراجع ذیربط، نسبت به صحت و سقم ادعای وی اظهار نظر می‌کند.
در صورتی که دادگاه ناتوانی مالی «الف» را محرز تشخیص دهد، حکم به اعسار وی صادر خواهد کرد. در این حکم، دادگاه با توجه به شرایط مالی «الف»، مهلت یا شرایطی را برای پرداخت دین تعیین می‌کند.
به عنوان مثال، دادگاه ممکن است حکم به پرداخت دین به صورت اقساط ماهیانه صادر کند. همچنین، دادگاه ممکن است برخی از اموال «الف» را از توقیف و مزایده معاف کند تا وی بتواند معیشت خود و خانواده‌اش را تامین کند.
در مقابل، اگر دادگاه نتواند ناتوانی مالی «الف» را اثبات کند، حکم به رد اعسار صادر خواهد کرد. در این صورت، «الف» ملزم به پرداخت کامل دین خود خواهد بود و در صورت عدم پرداخت، با حکم جلب مواجه خواهد شد. در ادامه سعی می‌کنیم به برخی از نکات مهم که درباره درخواست اعسار باید بدانید اشاره کنیم:
- ارائه مدارک و مستندات کافی توسط بدهکار، نقش کلیدی در اثبات اعسار دارد.
- دادگاه در صدور حکم اعسار، به شرایط مالی هر پرونده به صورت مجزا رسیدگی می‌کند.
- بدهکاران می‌توانند در صورت تغییر شرایط مالی خود، مجدداً تقاضای اعسار نمایند.
کلام آخر
از اینکه تا پایان مقاله با صبر و حوصله سعی کردید تا مشکلات حقوقی خود را برطرف نموده و پاسخ‌های دقیقی را برای پرسش‌های خود پیدا کنید از شما تشکر و قدردانی می‌کنیم. در این مطلب از مجله حقوقی برترین وکلا تلاش کردیم تا اطلاعات جامعی در خصوص درخواست اعسار از پرداخت محکوم به در اختیار شما قرار دهیم تا در صورت عدم توانایی مالی بتوانید خواسته‌های حقوقی خود را به شیوه‌ای صحیح‌تر به دادگاه ارائه نمایید. همچنین نظر قانون جدید درباره درخواست اعسار را نیز به طور کامل مورد بررسی قرار دادیم. حالا از شما می‌خواهیم که نظرات و تجربیات خود را در قسمت دیدگاه برای ما و سایر مخاطبان به اشتراک بگذارید.
