قسط بندی مهریه ⚖️【نحوه تقسیط، شرایط و مراحل پرداخت آن】

مهریه را میتوان جزو مهمترین حقوق مالی زن محسوب کرد که همواره در زمان نکاح تعیین میگردد. از گذشته تا به امروز در کشورهای اسلامی سنت مهریه پابرجا بوده و همواره مرد در زمان عقد نکاح متعهد میشود که مبلغی را به عنوان مهریه در اختیار زن خود قرار دهد. در کشور ما نیز بسیاری از قوانین و مقررات از شرع اسلام استخراج شدهاند که از جمله مهمترین آنها میتوان به مهریه اشاره نمود. مهریه به صورت توافقی تعیین گردیده و در سند ازدواج به ثبت میرسد؛ اما گاهی به دلیل بالا بودن مقدار مهریه شاهد این هستیم که مرد توانایی پرداخت آن را ندارد که در این صورت به قسط بندی مهریه فکر میکند. در این مقاله از سایت برترین وکلا سعی داریم نظر شما را به قسط بندی مهریه شرایط و مراحل آن جلب کنیم پس تا انتهای مطلب در کنار ما بمانید.
برای مشاوره با بهترین وکیل در تهران کلیک کنید!
قسط بندی مهریه چگونه انجام میشود؟
در صورتی که زن برای دریافت مهریه خود به دادگاه مراجعه کرده یا اینکه از طریق اداره ثبت آن را اجرایی میکند مرد ملزم است که مهریه زن را بپردازد چون که مهریه جزو آن دسته از حقوق مالی زن است که تقریباً تحت هر شرایطی به او تعلق میگیرد؛ اما به هر حال اگر مرد توانایی مالی لازم برای پرداخت مهریه را نداشته باشد میتواند به دادگاه درخواست اعسار داده و به این شکل برای قسط بندی مهریه اقدام کند. شاید برای شما سوال شود که چند بار میتوانم درخواست اعسار از مهریه به دادگاه بدهم در ادامه مطلب با ما همراه باشید.
دقت داشته باشید که پس از به اجرا گذاشتن مهریه از سوی زن امکان جلب مرد وجود دارد اما در صورتی که مرد به دادگاه درخواست اعسار داده باشد میتواند تا زمانی که به دادخواست او رسیدگی میشود از جلب شدن نجات پیدا کند. قانون جدید تقسیط مهریه به این صورت است که اگر برای قاضی پرونده عدم توانایی مرد در جهت پرداخت یکجای مهریه به اثبات برسد، مبلغی به عنوان پیش قسط و اقساط معینی تعیین میگردد که مرد ملزم به پرداخت آنها خواهد بود.
اما باید این نکته را در نظر بگیریم که برای تقسیط مهریه هیچ مبلغ مشخصی وجود ندارد؛ یعنی قاضی پرونده ابتدا سعی میکند توانایی مالی مرد برای پرداخت مهریه را به دقت مورد بررسی قرار داده و سپس مبلغ پیش قسط مهریه و اقساط آن را تعیین نماید. تجربه نشان داده است که اگر طلاق از طرف زوجه باشد با اعسار مرد به شیوهای سختگیرانهتر برخورد میشود و اگر در نهایت قاضی راضی به قسط بندی مهریهشود مبالغ سنگینتری را برای اقساط در نظر خواهد گرفت.
به هر حال باید اشاره داشته باشیم که بر اساس قوانین جدید مرد باید پیش قسط و اقساط مهریه را به طور منظم در اختیار زن قرار دهد. چرا که در غیر این صورت امکان توقیف اموال مرد به غیر از مستثنیات دین وجود خواهد داشت و از این بابت مرد میتواند با خسارتهای مالی بسیاری روبرو شود. البته باید اشاره داشته باشیم که نپرداختن قسط های مهریه تا ۱۱۰ سکه جزو جرایم مالی به شمار میرود و ممکن است مرد حکم جلب بگیرد؛ اما اگر مرد تا ۱۱۰ سکه از مهریه زن یا معادل آن را پرداخت کرده باشد دیگر امکان جلب او وجود ندارد.

منظور از اعسار در پرداخت مهریه چیست؟
در صورتی که مرد اموالی برای پرداخت یک مهریه زن را در اختیار نداشته باشد میبایست برای قسط بندی مهریه به دادگاه درخواست اعسار از پرداخت مهریه بدهد. پس از مطالبه مهریه از سوی زن مرد تنها ۳۰ روز فرصت دارد تا دادخواستی مبنی بر اعسار به دادگاه ارائه کند و عدم استطاعت و توانایی مالی خود را با ارائه مدارکی به اثبات برساند تا با درخواست او از سوی قاضی پرونده موافقت شود.
در این صورت است که مرد برای اثبات اعسار خود به مدارکی مانند سند ازدواج و استشهادیه محلی نیازمند خواهد بود. در قوانین جدید کشور اثبات اعسار مرد با دشواریهای بیشتری صورت میپذیرد بنابراین به شما توصیه میکنیم که برای رسیدن به اهدافتان در این زمینه به طور قطع از یک وکیل مجرب مشاوره حقوقی دریافت کرده و وکالت خود را به او بسپارید.
انواع مهریه
اگر میخواهید درباره قسط بندی مهریه بیشتر بدانید لازم است در ابتدا انواع مهریه را بشناسید و قوانین و مقرراتی که درباره آنها به تصویب رسیده است را درک کنید. در واقع میتوان مهریه را از نظر شیوه پرداخت آنها به دو نوع کلی مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه تقسیم بندی کرد.
در هر دو نوع مهریه زن به محض جاری شدن حق نکاح میتواند حقوق مالی خود را به طور کامل مطالبه نموده و دادخواست آن را در اختیار قاضی پرونده در دادگاه قرار دهد؛ اما زن در مهریه عندالاستطاعه زمانی میتواند مهریه خود را به طور کامل دریافت نماید که مرد استطاعت یا توانایی مالی لازم برای پرداخت آن را داشته باشد.
یعنی در مهریه عندل الاستطاعه اگر برای دادگاه اثبات شود که مرد توانایی مالی و استطاعت لازم برای پرداخت مهریه به زن را ندارد او را از پرداخت مهریه معاف خواهد کرد. در این نوع از مهریه لازم است که زن بتواند اموالی از شوهر را به دادگاه معرفی نماید تا استطاعت مالی مرد به اثبات برسد و سپس برای دریافت مهریه تصمیمگیری شود.
اما در مهریه عندالمطالبه روال کار به شکل دیگری است. در این نوع از مهریه به هیچ عنوان استطاعت و توانایی مالی مرد لحاظ نشده و مرد تحت هر شرایطی ملزم به پرداخت مهریه همسر خود میباشد. حتی در صورتی که مرد از نظر مالی در مضیقه باشد باز هم از نظر قانونی ملزم است مهریه در مطالبه زن را پس از تنظیم دادخواست از سوی او پرداخت نماید.
شرایط پرداخت مهریه به دختر باکره در دوران عقد
بر اساس قانون جدید مهریه در خصوص قسط بندی مهریه لازم است به این نکته اشاره داشته باشیم که زن حتی در دوران عقد و زمانی که همچنان باکره است میتواند مهریه خود را از مرد دریافت نماید و برای وصول آن به دادگاه دادخواست بدهد.
در واقع میتوان گفت که مقدار مهریه ای که زن در دوران عقد خود دریافت میکند به داشتن یا نداشتن رابطه جنسی با همسر خود بستگی خواهد داشت. اگر در زمان عقد دختر همچنان باکره باشد تنها میتواند نیمی از مهریه خود را از مرد دریافت نماید؛ اما در شرایطی که برای دادگاه اثبات شود که دختر باکره نیست و در دوران عقد با همسر خود رابطه داشته است او میتواند تمام مهریه خود را از مرد مطالبه نموده و به شیوه قانونی آن را دریافت نماید.
باید اشاره داشته باشیم که مطالبه مهریه یکی از پیچیدهترین دعاوی مطرح شده در محاکم قضایی میباشد که قواعد و شرایط خاص به خود را دارد. به هر حال لازم است زن برای مطالبه مهریه به سراغ وکیلی برود که با این زمینه کاری آشنایی کامل داشته و میتواند دادخواست مربوطه را تنظیم و در اختیار قاضی پرونده قرار دهد.

بخشیدن مهریه در چه صورتی امکانپذیر است؟
در خصوص قسط بندی مهریه لازم است به این نکته اشاره داشته باشیم که گاهی افراد به دنبال راهی میگردند که زن مهریه خود را ببخشد. در این خصوص تصورات غلطی وجود دارد برای مثال برخی از افراد گمان میکنند همین که زن به صورت شفاهی به بخشیدن مهریه خود راضی باشد آنها میتوانند به هدف خود در این زمینه دست پیدا کرده و آن را در محاکم قضایی نیز به اثبات برسانند.
عدهای دیگر درباره بخشیدن مهریه در این تصور غلط هستند که زن میتواند با نوشتن یادداشت و امضا نمودن پای آن مهریه خود را به مرد ببخشد؛ اما باید اشاره داشته باشیم که هیچ کدام از این دو روش بخشیدن مهریه نمیتواند به عنوان سند در دادگاه مورد استناد قرار بگیرد. در واقع روشهای قانونی دیگری پیش روی زوجین قرار دارد که از طریق آن میتوانند برای دسترسی به منظور خود استفاده کنند
برای بخشیدن مهریه شرایط خاصی وجود دارد که باید این شرایط از سوی زوجین به دقت رعایت شوند. تنها راه قانونی که پیش روی زوجین است این میباشد که خود خانم به همراه پدرش و به همراه مدارک هویتی در دفاتر ثبت اسناد رسمی حضور پیدا کرده و طی سندی کل مهریه یا قسمتی از آن را به مرد ببخشد.
البته باید اشاره داشته باشیم که زن میتواند در زمان بخشیدن مهریه به صورت رسمی از مرد درخواست یا شرطی داشته باشد که میتواند آن را در سند تنظیم شده نیز بگنجاند. از سوی دیگر باید اشاره داشته باشیم که این درخواستها میتواند شامل دریافت حق طلاق یا حق حضانت فرزندان پس از طلاق باشد. همچنین در برخی از موارد شاهد این هستیم که بخشیدن مهریه در ازای دریافت مبلغی یا املاکی صورت میپذیرد.
مراحل به اجرا گذاشتن مهریه چیست؟
پس از اینکه زن مهریه خود را به اجرا گذاشت مرد میتواند برای قسط بندی مهریه اقدامات لازم را از نظر قانونی انجام دهد؛ اما باید به این نکته نیز توجه داشته باشیم که اجرا گذاشتن مهریه در شرایط و مراحل خاصی صورت میپذیرد. همچنین گفتنی است که زن پس از جاری شدن عقد نکاح میتواند هر زمان که اراده کرد حق و حقوق خود درباره مهریه را از مرد مطالبه نماید و تقریباً تحت هر شرایطی به زن مهریه تعلق خواهد گرفت.
در شرایطی که زن درخواست خود مبنی بر مطالبه مهریه را اعلام کند و مرد از این کار امتناع بورزد زن میتواند به روشهای قانونی اقدام کرده و از طریق دادگاه حق و حقوق خود را از مرد بگیرد. به چنین اقداماتی در اصطلاحات قضایی اجرا گذاشتن مهریه گفته میشود که دارای قواعد و شرایط خاصی میباشد.
در موقع زن میتواند با استخدام وکیل برای به اجرا گذاشتن مهریه در مدت زمان کمتری به خواستههای مالی خود دست پیدا کند اما او نیز به تنهایی میتواند در این مسیر گام بردارد و حق و حقوق خود را به صورت کاملاً قانونی دریافت کند.
در ادامه سعی داریم برخی از مهمترین مراحلی که لازم است زن برای به اجرا گذاشتن مهریه خود طی نماید را به طور خلاصه بیان نماییم:
- در گام نخست لازم است که زن به دفترخانهای که عقد در آن صورت گرفته مراجعه کرده و سپس از آنجا درخواست صدور اجراییه کند. زن میتواند درخواست صدور اجراییه را برای هر مقدار از مهریه خود که تمایل داشت ارائه کند.
- در این مرحله لازم است که زن در اداره ثبت حاضر شده و درخواست ممنوع الخروجی مرد را داشته باشد.
- علاوه بر این زن میتواند در اداره ثبت اموالی از مرد را توقیف نموده تا به این شکل بتواند به مهریه خود دست پیدا کند.
- در شرایطی ممکن است که مرد املاک ثبتی کمی را در اختیار داشته باشد یا برای قسطبندی مهریه آنها را به نام دیگری زده باشد که در این صورت اداره ثبت از ارگانهای دیگری مانند پلیس راه و بانکها برای شناسایی اموال دیگر مرد اقدام میکند.
- در این شرایط تمامی اموال معرفی شده به اداره ثبت به طور کامل توقیف شده و به مزایده گذاشته میشوند تا مبلغ نهایی برای مهریه زن طنین گردد. در چنین شرایطی است که مرد میتواند آن دسته از اموالی که برای زندگی عادی خود به آنها نیازمند است را از توقیف خارج کند. چنین اموالی را در اصطلاحات حقوقی مستثنیات دین مینامند.
- اما ممکن است زن به هر دلیلی نتواند از طریق اداره ثبت به حق و حقوق خود درباره مهریه دست پیدا کند که در این صورت میبایست درخواست حقوقی خود را در دادگاه مطرح نموده و از قاضی پرونده بخواهد که او مسئول رسیدگی به مطالبه مهریه شود.

مستثنیات دین چیست؟
پیش از اینکه مرد برای قسط بندی مهریه اقدام کند ممکن است اموال او توقیف شود و در این صورت مرد تنها آن دسته از اموالی را میتواند از توقیف خارج کند که جزو مستثنیات دین به شمار برود. اگر بخواهیم برخی از مهمترین مستثنیات دین را به شما معرفی کنیم لازم است اشاره به موارد زیر داشته باشیم:
- منزل مسکونی که مرد در آن سکونت دارد یا پول رهنی که بابت اجاره منزلی پرداخت کرده است به گونهای که مشخص شود مرد برای زندگی متعارف خود به آن خانه نیازمند است.
- آن دسته از لوازم خانه که برای زندگی متعارف مرد و افرادی که زیر تکفل او هستند ضروری به نظر میرسد و آنها در واقع نمیتوانند بدون استفاده از این اسباب و وسایل به زندگی خود ادامه دهند یا اینکه زندگی آنها به شدت تحت مشقت قرار میگیرد.
- آذوقهای که توسط مرد برای گذران زندگی او و خانوادهاش تهیه شده است نیز جزو مستثنیات دین محسوب میشود.
- برخی از ابزار کاری مرد که برای امرار معاش و شغل خود به آنها نیاز دارد برای مثال اگر مرد کشاورز باشد به تمامی وسایل کشاورزی خود نیازمند است و هرگز زن نمیتواند آنها را توقیف کند و اگر این اموال توقیف شوند مرد میتواند به عنوان مستثنیات دین آنها را از توقیف خارج نماید.
علت قسط بندی مهریه چیست؟
در خصوص علت قسط بندی مهریه باید به این نکته اشاره داشته باشیم که بالا بودن مقدار مهریه باعث میشود تا برخی از مردها در صورت مطالبه آن از سوی زن توانایی مالی لازم برای پرداخت یکجای آن را در اختیار نداشته باشند.
در چنین شرایطی است که مرد میتواند به صورت کاملاً قانونی دادخواستی مبنی بر اعسار از پرداخت مهریه تنظیم نموده و عدم توانایی مالی خود را در دادگاه به اثبات برساند. در صورتی که عدم توانایی مالی مرد برای پرداخت یکجای مهریه زن به اثبات رسید دادگاه دستور به تقسیط مهریه خواهد داد.
با دریافت مشاوره حقوقی از یک وکیل متخصص میتوانید روشهای صحیح را برای اثبات عدم توانایی مالی و اعصار خود بیاموزید. چرا که میدانیم در بسیاری از دادگاهها اثبات اظهار مرد کار بسیار دشوار و پیچیدهای به نظر میرسد و برای آن لازم است دانش حقوقی کافی در اختیار داشته باشید و مدارکی را به دادگاه ارائه دهید که با استفاده از آنها اعسار شما در کمترین زمان ممکن برای قاضی پرونده به اثبات برسد.
حداقل پیش قسط مهریه چقدر است؟
در زمان قسط بندی مهریه مهمترین سوالی که پیش میآید این است که حداقل پیش قسط مهریه چقدر است؟ باید اشاره داشته باشیم که در قوانین و مقررات مصوب در کشور به هیچ عنوان مبلغ معینی برای پیش قسط و اقساط مهریه در نظر گرفته نشده است و نمیتوانیم به هیچ عنوان حداقل و حداکثری را برای آن در نظر بگیریم.
در واقع وظیفه تعیین پیش قسط مهریه و اقساط آن بر عهده قاضی رسیدگی کننده به دعاوی مطالبه مهریه میباشد. باید اشاره داشته باشیم که قاضی برای تعیین مقدار پیش پرداخت همواره به توانایی مالی مرد توجه خواهد کرد. از سوی دیگر نوع دفاعیات زن نیز میتواند نقش موثری در این زمینه داشته باشد. بنابراین میتوان بگوییم در هر یک از شعب دادگاه بسته به کیفیت پرونده ممکن است مبلغ متفاوتی از پیش قسط مهریه تعیین گردد.

مراحل قسط بندی مهریه در دادگاه
در خصوص مراحل قسط بندی مهریه لازم است به این نکته اشاره داشته باشیم که دادگاه خانواده که مرجع صالح برای رسیدگی به چنین پروندههایی به شمار میرود به مدت سه بار برای مرد اخطاری صادر میکند و اگر چنانچه مرد آنها را نادیده بگیرد در نهایت برای او حکم جلب صادر خواهد شد.
مدت زمان تنظیم دادخواست اعسار از زمانی است که حکم مطالبه مهریه به مرد ابلاغ میگردد. برای تقسیط مهریه لازم از ابتدا مرد درخواست اعسار خود را تقدیم دادگاه نماید. در این صورت است که قاضی پرونده توانایی مالی مرد را مدنظر قرار داده و با درخواست او موافقت یا مخالفت میکند.
در صورتی که اعسار مرد از سوی قاضی پرونده پذیرفته شود، بسته به شرایط مختلف مبلغی به عنوان پیش قسط و مبلغی نیز به عنوان اقساط مهریه تعیین میگردد و از طریق حکم به مرد اعلام میشود. از زمانی که مرد حکم دادگاه را دریافت میکند ملزم است که به صورت منظم هر ماه اقساط مهریه را پرداخت نماید.
از سوی دیگر باید اشاره داشته باشیم که در برخی موارد شاهد این هستیم که مرد پس از گذشت زمانی از پرداخت اقساط مهریه با این حقیقت روبرو میشود که باز هم توانایی مالی او اجازه پرداخت اقساط را نمیدهد. در چنین شرایطی است که مرد از نظر قانونی میتواند مجدداً دادخواست اعسار ارائه کند تا در دادگاه به آن رسیدگی شود.
در چنین شرایطی است که اگر برای قاضی پرونده عدم توانایی و استطاعت مالی مرد به اثبات برسد حکم به تعدیل مهریه خواهد داد و اقساط قدری سبکتر خواهد شد. در چنین شرایطی است که مرد میتواند به صورت عادلانهتری مهریه زن را پرداخت نماید. البته لازم است به این نکته تاکید داشته باشیم که همه چیز به تصمیمگیریهای قاضی پرونده بستگی خواهد داشت و او میتواند دادخواست اعسار از پرداخت اقساط مهریه را بپذیرد یا اینکه آن را رد کند.
لزوم مراجعه به وکیل برای قسط بندی مهریه
در قانون جدید شرایط سخت تری در خصوص پذیرش دادخواست اعسار و اثبات آن به وجود آمده است؛ یعنی فرد لازم است دلایل محکمتری را برای اثبات عدم توانایی مالی خود به دادگاه ارائه داده و دفاعیات موثری را ارائه کند. در غیر این صورت دادگاه با درخواست اعسار او موافقت نخواهد کرد و او ملزم به پرداخت یک جای مهریه خواهد شد که این میتواند خبر بدی برای آقایان به شمار بیاید.
بنابراین به شما توصیه میکنیم که حتماً برای پیگیری پرونده خود در محاکم قضایی از یک وکیل مجرب و خبره کمک گرفته و دادخواست اعسار خود را زیر نظر او تنظیم و ارائه کنید. چنین وکیلی میتواند راه کسب پیروزی را برای شما بیش از هر زمان دیگری هموار کرده و شما را به اهداف مد نظرتان برساند.
جمع آوری مدارک و مستندات جهت اثبات اعسار و قسط بندی مهریه به کمک وکیل در شرایطی مطلوبتر امکانپذیر خواهد بود. همچنین وکیل میتواند دفاعیات موثری را به دادگاه ارائه کند تا با استفاده از آنها قاضی پرونده متقاعد به تقسیط مهر شود؛ اما برای کسب نتایج بهتر لازم است به سراغ وکلایی با سابقه درخشان و رزومه قوی بروید.

کلام آخر
در این مقاله کوشیدیم تا شما را با قسط بندی مهریه و شرایط مربوط به آن به طور کامل آشنا کنیم تا اطلاعات شما در این زمینه افزایش پیدا کرده و بهتر بتوانید از حقوق قانونیتان دفاع کنید. از سوی دیگر مراحل مربوط به ارسال درخواست اعسار به طور کامل مورد بررسی قرار گرفت. اشاره داشتیم که مرد میتواند از طریق درخواست اعسار مهریه را تقسیم کند. حالا از شما میخواهیم که نظرات خود را در قسمت دیدگاه برای ما و سایر مخاطبان برترین وکلا بنویسید.