مطالبه مهریه بعد از فوت شوهر به چه صورت است؟ ⚖️【آپدیت 2024】

مهریه یکی از اصلی‌ترین حقوق زن در شرع و قانون مدنی به شمار می‌آید. در واقع مرد ملزم است در زمان نکاح از طریق توافق با همسر میزان مهریه و نیز شیوه پرداخت آن را مشخص کند. از زمان جاری شدن ح زن مالک مهریه می‌باشد و می‌تواند از نظر قانونی هر وقت که تمایل داشت آن را از مرد مطالبه نماید. در عرف معمولاً مهریه در زمان طلاق از شوهر مطالبه می‌شود تا زن پس از عقد می‌تواند این حقوق مالی خود را دریافت نماید. گاهی پیش می‌آید که مرد پیش از پرداخت مهریه زن فوت کند. حال در چنین شرایطی این سوال پیش می‌آید که مطالبه مهریه بعد از فوت شوهر به چه صورت است؟ در ادامه مقاله سعی داریم به سوالاتی از این جنس پاسخ بدهیم پس با ما همراه باشید.

مهریه چیست؟

در پاسخ به این سوال که مطالبه مهریه بعد از فوت شوهر به چه صورت است؟ باید تعریف دقیقی از مهریه داشته باشیم. در واقع مهریه یکی از حقوق مالی زن در زمان عقد نکاح به شمار می‌رود که قانون وظیفه پرداخت آن را بر عهده مرد قرار داده است. قانون مدنی در ماده ۱۰۸۲ به این موضوع پرداخته است اعلام می‌دارد که مرد پس از نکاح هر زمان که زن اراده کرد می‌بایست مهریه را در اختیار او قرار دهد. از این قانون استنباط می‌شود که حتی پس از فوت مرد نیز حقوق زن در خصوص مهریه پایمال نمی‌شود و قابل مطالبه است.

لازم به ذکر است که تعیین مهریه در عقد موقت به عنوان یکی از ارکان اصلی شناخته می‌شود؛ یعنی زوجین تا زمانی که مهریه مشخصی را از طریق توافق با یکدیگر تعیین نکنند می‌توانند برای عقد موقت اقدام نمایند. در واقع عقد موقت بدون تعیین مهریه باطل است؛ اما در عقد دائم موضوع به این صورت نیست و زوجین می‌توانند حتی بدون تعیین کردن مهریه نیز با یکدیگر ازدواج کنند. تعیین نکردن مهریه در نکاح دائم خللی به ازدواج وارد نمی‌کند اما باعث بطلان عقد موقت خواهد شد.

در عقد دائم و موقت زوجه همواره می‌تواند حقوق خود در خصوص مهریه را مطالبه کند. این حق حتی پس از فوت شوهر نیز قابل پیگیری است. در واقع حتی بعد از فوت شوهر نیز زن می‌تواند با مراجعه به محاکم قضایی دادخواست مطالبه مهریه خود را تنظیم نموده و به حقوق قانونی خود دست پیدا کند. لازم به ذکر است که تقریباً در تمامی موارد مرد ملزم به پرداخت مهریه زن می‌باشد و حتی مواردی مانند عدم تمکین از مرد و خیانت آشکار زن نیز نمی‌تواند زن را از داشتن مهریه محروم کند؛ بنابراین مطالبه مهریه حتی بعد از فوت شوهر نیز امکان‌پذیر است.

شرایط مهریه زن بعد از فوت شوهر

در قسمت‌های قبل به به این موضوع پرداختیم که حتی پس از فوت شوهر نیز زن می‌تواند به حقوق مالی خود در خصوص مهریه دست پیدا کند؛ بنابراین در پاسخ به این سوال که تکلیف مهریه زن بعد از مرگ شوهر چیست؟ باید این نکته را ذکر کنیم که مهریه نوعی دین مالی از سمت مرد به شمار می‌آید. فرد حتی پس از مرگ نیز ملزم به پرداخت دویونی است که قانون بر عهده او قرار داده است. در واقع زن می‌تواند پس از فوت شوهر میزان مهریه خود را از اموال به جای مانده از مرد دریافت کند و به حقوق مالی خود دست یابد.

این احتمال وجود دارد که مرد در زمان عقد فوت کند؛ یعنی مرگ مرد زمانی اتفاق بیفتد که رابطه زناشویی بین مرد و زن رخ نداده باشد. تکلیف مهریه دختر باکره بعد از فوت شوهر این گونه است که او با مراجعه به محاکم قضایی می‌تواند مطالبه مهریه نماید. لازم به ذکر است که مهریه زن در چنین شرایطی  می‌شود و تنها می‌تواند نیمی از حقوق مالی خود در خصوص مهریه را از اموال به جای مانده از مرد دریافت کند؛ اما در صورتی که فوت شوهر بعد از رابطه زناشویی اتفاق بیفتد زن می‌تواند به تمام مهریه خود از ترکه مرد دست پیدا کند.

ماده ۲۲۶ قانون امور حسبی به صراحت اعلام می‌دارد که وراث متوفی هیچگونه مسئولیتی برای پرداخت دیون به جای مانده از شوهر ندارد. لازم است تمام دیونی که بر عهده مرد است از اموال به جای مانده از او پرداخت شود اما در صورتی که این اموال برای پرداخت تمامی دیون بر عهده مرد کافی نباشد لازم است تا ترکه به طور مساوی در میان تمام طلبکاران تقسیم شود. باید اشاره داشته باشیم که مهریه نیز نوعی دین مالی بر عهده مرد است که پرداخت آن از ترکه مرد الزامی می‌باشد.

در بالا اشاره داشتیم که وراث هیچ مسئولیتی برای پرداخت دیون مرد متوفی بر عهده ندارند؛ بنابراین در خصوص مطالبه مهریه زن بعد از فوت مرد باید اموال به جای مانده از متوفی در ازای حقوق مالی زن به او پرداخت شود؛ اما ممکن است ترکه مرد برای پرداخت تمام دیون از جمله مهریه کافی نباشد. در چنین شرایطی وراث ملزم نیستند که از اموال خود بقیه مهریه را به زن پرداخت کنند. البته ماده ۲۲۸ قانون امور حسبی اعلام می‌کند که اگر وراث خودشان تمایل به انجام چنین کاری داشته باشند این موضوع بلامانع خواهد بود.

لازم است این نکته را تحت نظر قرار داده باشید که در عقد موقت و عقد دائم امکان مطالبه مهریه بعد از فوت شوهر وجود دارد. در عقد موقت حتی ممکن است پس از پایان یافتن مهلت نکاح مرد فوت کند که قانون در چنین شرایطی نیز این حق را در اختیار زن قرار داده است که با مراجعه به محاکم قضایی مهریه خود را مطالبه نماید. تنها تفاوتی که بین مطالبه مهریه در این دو نوع ازدواج وجود دارد این است که مطالبه مهریه پس از فوت شوهر در عقد موقت از طریق اجرای ثبت ممکن نیست زن باید روش‌های دیگری را برای دستیابی به حقوق خود انتخاب کند.

مهریه زن دوم بعد از فوت شوهر به چه صورت است؟

این احتمال وجود دارد که مرد زن دوم داشته باشد. حال این سوال پیش می‌آید که مطالبه مهریه بعد از فوت شوهر به چه صورت است؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که هیچ تفاوتی بین مهریه زن اول و دوم در عقد موقت و دائم وجود ندارد و هر دو زن با مراجعه به محاکم قضایی می‌توانند حقوق مالی خود را از اموال به جای مانده از شوهر مطالبه و ضمن طی نمودن مراحل قانونی آن را دریافت کنند. به هر حال نمی‌توان از پرداخت مهریه زن دوم خودداری کرد.

در خصوص سقف مهریه زن بعد از فوت شوهر لازم است این نکته را به طور دقیق ذکر نماییم که هیچ گونه ارجحیتی میان مهریه زن اول و دوم وجود ندارد هر دو از جمله دیونی به شمار می‌آیند که مرد حتی پس از مرگ نیز باید آن را به طور دقیق پرداخت کند. این دیون از اموال به جای مانده از شوهر تسویه خواهد شد. در صورتی که ازدواج دوم و یا اول مرد از نوع موقت باشد باید به این نکته توجه داشته باشید که در عقد موقت بعد از شوهر ارث نمی‌برد اما می‌تواند بی‌کم و کاست مهریه خود را از ترکه مرد مطالبه و دریافت نماید

علاوه بر این ممکن است مرد زن سوم و یا چهارمی نیز داشته باشد قانون جدید مهریه بعد از فوت شوهر به این موضوع اشاره دارد که تمامی همسران قانونی فرد متوفی می‌تواند به روشی که در بالا ذکر شد مهریه خود را از اموال به جای مانده از مرد دریافت کنند وراث نمی‌توانند از پرداخت مهریه هیچ کدام از آنها امتناع نمایند. به دلیل پیچیدگی که در خصوص مطالبه مهریه وجود دارد به شما پیشنهاد می‌دهیم که پیش از هرگونه اقدام با بهترین وکیل تهران ارتباط گرفته و مشورت نمایید تا خواسته‌های خود را به روشی قانونی دنبال کنید.

چگونه زن بعد از فوت شوهر می‌تواند مهریه خود را مطالبه کند؟

قانون مدنی مقرر داشته است که هرگاه شخصی فوت نمود از اموال به جای مانده از او تمامی دیونی که بر عهده دارد پرداخت شود و اگر از اموال به جای مانده چیزی ماند می‌بایست در بین ورثه تقسیم شود. در بالا به این موضوع اشاره داشتیم که مهریه از جمله ترین دیونی است که بر عهده مرد می‌باشد و زن حتی پس از فوت شوهر نیز می‌تواند با مراجعه به محاکم قضایی مهریه خود را دریافت کند. همواره زن می‌تواند از دو روش جهت مطالبه مهریه اقدام کند:

مطالبه مهریه از وراث از طریق اجرای ثبت

در صورتی که زن مایل به دریافت مهریه خود پس از فوت همسر باشد می‌تواند به اداره ثبت مراجعه کند. در واقع  ازدواج نیز از جمله اسناد رسمی در سطح کشور به شمار می‌آید و زن می‌تواند برای دریافت میزان مهریه‌ای که در سند ازدواج ذکر شده است به دفاتر ثبت اسناد مراجعه کرده و از این طریق مهریه خود را از اموال به جای. مانده از مرد طلب کند؛ بنابراین پس از تنظیم دادخواست در اداره ثبت این مرجع قانونی این مسئله را به وراث متوفی منتقل کرده و نقددمات دریافت مهریه را مهیا می‌سازد.

در گام نخست لازم است زن با در دست داشتن سند ازدواج خود و نیز سایر مدارک لازم برای گرفتن مهریه بعد از فوت شوهر به دفتر ثبت ازدواجی که در آن عقد صورت گرفته است مراجعه کرده و سردفتر پس از بررسی مستندات و ادله زن اجراییه را صادر کرده و وراث متوفی را از درخواست زن مطلع خواهد کرد. در واقع وراث به مدت ۱۰ روز فرصت دارند تا مهریه زن را از ترکه مرد متوفی پرداخت کنند و اگر در این مدت اقدامی از سوی آنها صورت نگیرد اموال به جای مانده از مرد توقیف خواهد شد.

مطالبه مهریه بعد از فوت شوهر از طریق دادگاه

همچنین این احتمال وجود دارد که اموالی برای مطالبه مهریه زن وجود نداشته باشد. در چنین شرایطی زن می‌تواند پس از دریافت گواهی از اداره ثبت برای دریافت مهریه خود از طریق دادگاه اقدام نماید. به هر حال اگر زن موفق به دریافت حقوق مالی خود از طریق اداره ثبت نشد می‌تواند دادخواستی را به طرفیت از وراث متوفی در دادگاه خانواده تنظیم نماید. هزینه مطالبه مهریه از طریق دادگاه برابر با سه و نیم درصد مبلغ کل مهریه می‌باشد.

لازم است به این موضوع اشاره داشته باشیم که مهریه زن جزو دیون ممتاز متوفی به شمار می‌آید. معنای آن این است که از میان دیونی که بر عهده مرد است در ابتدا باید مهریه تعیین و تکلیف شود و از ترکه ابتدا حقوق مالی زن پرداخت گردد. همانطور که اشاره داشتیم وراث ملزم نیستند از اموال خود چیزی را برای ادای دین متوفی پرداخت کنند. در صورتی که ترکه متوفی برای پرداخت دیون مرد کافی نباشد لازم است در ابتدا دین ممتاز مرد در خصوص مهریه پرداخت شده و سپس ترکه به صورت دقیق در بین طلبکاران تقسیم گردد.

در خصوص فرمول محاسبه مهریه زن بعد از فوت شوهر لازم است این نکته را متذکر شویم که از ترکه مرد ابتدا دیونی که دارای حق تقدم هستند پرداخت می‌شود. در بالا نیز به این موضوع اشاره داشتیم که مهریه زن از جمله دیون ممتاز به شمار می‌آید و لازم است ابتدا به طور دقیق تعیین تکلیف شود. پس از تسویه تمام دیون لازم است آن چیزی که از ترکه باقی ماند را به طور دقیق در میان وراث تقسیم کرد. تقسیم ارث طبق قانون مدنی و به طور دقیق باید انجام شود.

لازم است بار دیگر این نکته را ذکر نماییم که مهریه زن تنها از اموال به جای مانده از مرد وصول می‌شود و وراث مسئولیتی برای پرداخت مهریه زن بعد از فوت شوهر ندارند. از این رو مطالبه مهریه زن بعد از فوت شوهر از پدر شوهر بی معنا است و او مسئولیتی در این خصوص بر عهده نخواهد داشت. البته لازم است این نکته را در نظر داشته باشید میزان مهریه‌ای که زن از ترکه مرد دریافت می‌کند کاملاً جدای از ارثیه‌ای است که به او طبق قانون تعلق خواهد گرفت. البته باید بدانیم که زن تنها در عقد دائم از مرد ارث می‌برد و این موضوع برای نکاح منقطع یا عقد موقت قابل پیگیری نیست.

مطالبه نفقه بعد از فوت شوهر به چه صورت است؟

اکنون که در خصوص مطالبه مهریه زن پس از مرگ شوهر اطلاعات جامعی را در اختیار شما قرار دادیم وقت آن رسیده است تا اندکی نیز در خصوص نفقه زن در صورت فوت شوهر صحبت کنیم. قانون مدنی مرد را موظف کرده است که تمامی نیازهای متعارف زن در زندگی مشترک را برطرف کند. از این رو، مرد باید هر آن چیزی که زن برای خوراک، پوشاک، مسکن، نیازهای درمانی و… به آن نیاز دارد را تامین نموده و طبق شئونات زن در اختیار وی قرار دهد.

در صورتی نفقه به زوجه تعلق می‌گیرد که زوجه بعد از فوت شوهر به مدت ۴ ماه و ۱۰ روز عده وفات شوهر را نگه داشته و در طول مدت ۴ ماه و ۱۰ روز با مرد دیگری ازدواج نکند. به همین سبب زوجه برای جلوگیری از ایجاد مشکل مالی در طول مدت عده، حق مطالبه نفقه خود از اموال به جای مانده شوهر را دارد. از این رو، زن باید درخواست خود مبنی بر مطالبه نفقه را به دادگاه خانواده تحویل دهد تا مقدمات وصول آن پس از بررسی های صورت گرفته در دادگاه انجام شود.

لزوم مراجعه به وکیل برای مطالبه مهریه بعد از فوت شوهر

باید اشاره داشته باشیم که حتی پس از فوت شوهر نیز می توانید حقوق مالی خود در خصوص مهریه را از اموال به جای مانده از شوهر مطالبه نمایید. این موضوع در عقد دائم و موقت تفاوتی ندارد و به هر حال شما می توانید از وراث مهریه خود را طلب نید. برای این کار لازم است در دادگاه و یا اداره ثبت حضور پیدا کرده و مطالبات خود را خواستار شوید؛ اما باید این موضوع را در نظر داشته باشید که طی نمودن این مراحل قانونی قدری پیچیده و طاقت فرسا است و اقدامات غلط در این زمینه می تواند خسارت هایی را به دنبال داشته باشد.

بهتر است پیش از هر گونه تصمیم گیری با یک وکیل مجرب و خبره در ارتباط باشید و اهداف خود را با او در میان بگذارید. این روش به شما کمک خواهد کرد تا اقدامات معقولانه تری انجام داده و با سهولت بیشتری به خواسته های خود دست پیدا کنید. در نظر داشته باشید که بهترین وکیل خانواده در تهران سابقه درخشانی در زمینه دعاوی مهریه دارد و به طور قطع می تواند نیازهای شما در این زمینه را برطرف کند. به شما پیشنهاد می دهیم پیش از هر گونه انتخاب، با استفاده از معیارهایی مشخص میزان مهارت های وکلا را مورد سنجش قرار دهید.

کلام آخر

از اینکه تا پایان مقاله در کنار ما بودید از شما تشکر می کنیم. در این مقاله تلاش کردیم به این سوال پاسخ دهیم که مطالبه مهریه بعد از فوت شوهر به چه صورت است؟ در ابتدا تعریف دقیقی از مهریه ارائه دادیم و پس از آن شرایط مطالبه مهریه در صورتی که مرد فوت کرده باشد را مورد بررسی قرار دادیم. در پایان مقاله نیز اشاره داشتیم که همواره زن می توان از طریق اداره ثبت و دادگاه برای دریافت مهریه خود اقدام نماید. اکنون از شما دعوت می کنیم که تجربیات خود را در قسمت دیدگاه با سایر مخاطبان سایت برترین وکلا به اشتراک بگذارید.