انواع طلاق در قانون حقوقی ایران⚖️【آپدیت 2024】

طلاق به معنای جدایی جدایی و رها شدن است. اساس بر این است تا زوجین در کنار یکدیگر آرامش داشته باشند، اما گاهی موقعیت به گونه ای فراهم می شود که زوجین احساس آرامشی نداشته و به طلاق و جدایی فکر می کنند. طلاق در واقع یک روند قانونی برای آن دسته از زوجینی است که می بایست به صورت شرعی و قانونی به زندگی مشترک خود پایان دهند. بسیاری از مواد قانونی از شرع استخراج شده است. در قوانین فعلی کشور زن نیز علاوه بر مرد می تواند از دادگاه خانواده درخواست طلاق نماید. در این مقاله سعی داریم شما را با انواع طلاق در قانون حقوقی ایران آشنا کنیم. با ما همراه باشید.

طلاق چیست؟

در پاسخ به اینکه طلاق چیست و انواع طلاق در قانون حقوقی ایران کدام است؟ باید بگوییم که طلاق به معنای جدا شدن و رها شدن از عقد نکاح است. در واقع در فقه طلاق را به معنای پایان دادن به ازدواج با لحنی مخصوص در نظر می گیرند. زن و مرد برای پایان دادن به زندگی مشترک خود از طلاق استفاده می کنند. اصل بر این است تا زن و مرد به صورت مادام العمر در کنار یکدیگر زندگی کرده و آرامش را تجربه کنند؛ اما گاهی زندگی آن ها به طلاق منجر می شود و آسیب هایی را دارد.

اگر سری به دادگاه های خانواده بزنیم با تعداد زیادی از پرونده های مربوط به انواع طلاق رو به رو می شویم. در سال های اخیر آمار طلاق به میزان قابل توجهی افزایش پیدا کرده است و همین مسئله باعث شده است تا تعداد و حجم پرونده های مفتوحه در مراجع قانونی به شدت افزایش داشته باشد. در قانون مدنی به صراحت در خصوص طلاق توضیحاتی ارائه شده است. در واقع قانون مدنی اشاره می کند که در قانون حقوقی ایران چند نوع طلاق شرعی و قانونی داریم.

انواع طلاق در قانون حقوقی ایران از نظر امکان رجوع

در نظر داشته باشید که می توان انواع طلاق در قانون حقوقی کشور را از جنبه های مختلف مورد تقسیم بندی قرار داد. یکی از مهم ترین این دسته بندی ها امکان رجوع است. منظور از رجوع بازگشت به همسر در زمان عده و انصراف از طلاق است. به طور کلی از این نظر می توان طلاق را به طلاق بائن و طلاق رجعی دسته بندی کرد. طلاق خلع و مبارات نیز از انواع طلاق بائن به شمار می روند. در ادامه بیشتر در اینباره توضیح می دهیم.

طلاق بائن از انواع طلاق در قانون حقوقی ایران

طلاق بائن، نوعی از طلاق است که در آن مرد حق رجوع به زن را ندارد. در طلاق بائن چه زن عده داشته باشد و چه نداشته باشد، رجوع مرد به او جایز نیست. این نوع از طلاق در مقابل طلاق رِجعی است که در آن، مرد در زمان عِدّه، حق رجوع دارد. در قانون مدنی ایران، طلاق بائن به شرح زیر تعریف شده است: «ماده ۱۱۴۴- در طلاق بائن برای شوهر حق رجوع نیست.» طلاق بائن در موارد زیر واقع می‌شود:

• طلاق قبل از دخول: مانند کسی که با زنی ازدواج کند و قبل از همبستر شدن و دخول او را طلاق دهد.
• طلاق یائسه: یعنی زنی که از حیض دیدن افتاده باشد.
• طلاق خلع و مبارات: مادام که زن رجوع به عوض نکرده باشد.
• سومین طلاق که پس از سه وصلت متوالی به عمل آید. (ماده ۱۱۴۵ قانون مدنی)

در نظر داشته باشید که طلاق بائن به عنوان یکی از مهم ترین انواع طلاق در قانون حقوقی ایران آثار زیر را به همراه دارد:

• عدم امکان رجوع مرد به زن: مرد پس از طلاق بائن، حق رجوع به زن را ندارد.
• عدم حرمت دائمی میان زن و مرد: زن و مرد پس از طلاق بائن، حرمت دائمی نسبت به هم ندارند و می‌توانند با یکدیگر ازدواج کنند.
• عدم امکان ارث بردن از یکدیگر: زن و مرد پس از طلاق بائن، از یکدیگر ارث نمی‌برند.
• طلاق بائن، نوعی از طلاق است که در آن، زن و مرد به طور کامل از یکدیگر جدا می‌شوند و هیچ گونه رابطه حقوقی میان آنها باقی نمی‌ماند.

طلاق خلع و مبارات از انواع طلاق بائن

طلاق خلع، نوعی از طلاق توافقی است که در آن زن با واگذاری مالی به شوهر از وی طلاق می‌گیرد. این طلاق مربوط به زمانی است که زن از شوهر به قدری تنفر پیدا کرده باشد که حاضر شود با پرداخت پول از قید همسری وی رها شود. در قانون مدنی ایران، طلاق خلع به شرح زیر تعریف شده است: ماده ۱۱۴۶ از قانون مدنی اشاره دارد که طلاق خلع آن است که زن به واسطهٔ کراهتی که از شوهر دارد، در مقابل مالی که به شوهر می‌دهد، طلاق بگیرد، اعم از اینکه مال مزبور عین مهر یا معادل آن یا بیشتر یا کمتر از مهر باشد.

طلاق خلع از اقسام طلاق بائن است و در آن مرد حق رجوع به زن را ندارد. مواد قانونی مربوط به طلاق خلع در قانون مدنی ایران به این شرح است که در ماده ۱۱۴۶ قانون مدنی اشاره شده است که طلاق خلع آن است که زن به واسطهٔ کراهتی که از شوهر دارد، در مقابل مالی که به شوهر می‌دهد، طلاق بگیرد، اعم از اینکه مال مزبور عین مهر یا معادل آن یا بیشتر یا کمتر از مهر باشد. علاوه بر این، ماده ۱۱۴۷ از قانون مدنی اشاره دارد که زن می‌تواند مادام که در عده طلاق خلع است، از رجوع به عوض خودداری کند.

طلاق مبارات، نوعی از طلاق توافقی است که در آن زن و مرد با توافق یکدیگر، با واگذاری مالی از طرف هر یک به طرف دیگر، از یکدیگر جدا می‌شوند. این طلاق مربوط به زمانی است که هر دو طرف از زندگی مشترک خسته شده باشند و حاضر باشند با پرداخت پول از قید همسری یکدیگر رها شوند. در قانون مدنی ایران، طلاق مبارات به شرح زیر تعریف شده است: «ماده ۱۱۴۹ طلاق مبارات آن است که زن و شوهر با تراضی به یکدیگر بذل مالی کنند تا از یکدیگر جدا شوند.»

طلاق رجعی از انواع طلاق در قانون حقوقی ایران

طلاق رجعی، نوعی از انواع طلاق در اسلام است که در آن مرد حق رجوع به زن را دارد. در طلاق رجعی، زن تا پایان عده، تحت سرپرستی شوهر خود قرار دارد و مرد می‌تواند در این مدت، بدون نیاز به حکم دادگاه، به زن خود رجوع کند. ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی درباره این نوع از جدایی اعلام می دارد که طلاق رجعی آن است که مرد حق رجوع به زن خود را دارد. به طور معمول طلاق رجعی در موارد زیر اتفاق می افتد:

• طلاق در طهر غیرمدخوله: یعنی طلاق قبل از همبستر شدن با زن.
• طلاق در طهر مطلقه غیرحامله: یعنی طلاق بعد از همبستر شدن با زن، مشروط بر اینکه زن باردار نباشد.
• طلاق در طهر مطلقه حامله: یعنی طلاق بعد از همبستر شدن با زن، مشروط بر اینکه زن باردار باشد.

انواع طلاق در قانون حقوقی ایران از نظر درخواست کننده

در نظر داشته باشید که طلاق را می توان از نظر فرد درخواست کننده نیز دسته بندی کرد. ممکن است یکی از زوجین تمایل به طلاق داشته باشند و یا اینکه هر دوی آن ها به این امر تمایل نشان دهند. به هر حال می توان طلاق را از نظر درخواست کننده به سه دسته کلی طلاق از طرف مرد، طلاق از طرف زن و طلاق توافقی تقسیم کرد. در ادامه به توضیح هر یک از آن ها به طور مختصر خواهیم پرداخت و قوانین آن را نیز ذکر می کنیم.

طلاق از طرف مرد از انواع طلاق در قانون حقوقی ایران

طلاق از طرف مرد، نوعی از انواع طلاق در قانون حقوقی ایران است که در آن مرد با اراده خود، زندگی مشترک را با همسر خود به پایان می‌رساند. طلاق از طرف مرد، در قانون مدنی ایران، به دو نوع طلاق رجعی و طلاق بائن تقسیم می‌شود. البته پیش از اینکه مرد بتواند در طلاق گواهی عدم امکان سازش را دریافت نماید می بایست تمامی حقوق مالی و غیر مالی زن را در اختیار او قرار دهد. طلاق از طرف مرد، آثار حقوقی زیر را دارد:

• انحلال نکاح: طلاق از طرف مرد، موجب انحلال نکاح و پایان زندگی مشترک زن و مرد می‌شود.
• حق رجوع مرد به زن: در طلاق رجعی، مرد تا پایان عده، حق رجوع به زن خود را دارد.
• به دلیل اینکه طلاق از طرف مرد بوده است و زن به آن تمایل بالایی نشان نداده است، معمولا مرد ملزم است تمامی حقوق مالی زن مانند مهریه، نفقه و… را به او پرداخت کند.

طلاق از طرف مرد، نوعی از طلاق است که می‌تواند تأثیرات زیادی بر زندگی زن و مرد داشته باشد؛ بنابراین، قبل از اقدام به طلاق، لازم است که زن و مرد، عواقب حقوقی و اجتماعی طلاق را به دقت بررسی کنند. در گذشته مرد می توانست تنها با حضور در دفترخانه ثبت ازدواج و طلاق، از همسر خود جدا شود؛ اما اکنون روال قانونی به گونه ای است که باید در ابتدا حقوق زن به طور کامل تعیین و تکلیف شده و سپس گواهی عدم امکان سازش صادر شود.

طلاق توافقی از انواع طلاق در قانون حقوقی ایران

طلاق توافقی، نوعی از طلاق شرعی و قانونی است که در آن زن و مرد با توافق یکدیگر، زندگی مشترک را به پایان می‌رسانند. طلاق توافقی، یکی از کم‌ تنش‌ ترین و کم‌هزینه‌ترین انواع طلاق است. قانون مدنی در ماده ۱۱۴۳ اعلام می کند در صورتی که زن و شوهر با تراضی یکدیگر به طلاق رضایت دهند، دادگاه می‌تواند با توجه به مصالح طرفین و رعایت شرایط، حکم طلاق را صادر کند. دقت داشته باشید که طلاق توافقی در موارد پایین اتفاق خواهد افتاد:

• توافق زن و مرد بر طلاق: در طلاق توافقی، زن و مرد باید با رضایت کامل و آزادانه، به طلاق رضایت دهند.
• رعایت شرایط طلاق: در طلاق توافقی، باید شرایط طلاق مانند عدم وجود مانع قانونی برای طلاق، رعایت شود.

طلاق توافقی موجب انحلال نکاح و پایان زندگی مشترک زن و مرد می‌شود. از سوی دیگر در در طلاق توافقی، مرد حق رجوع به زن را ندارد. همچنین زن و مرد پس از طلاق، حرمت دائمی نسبت به هم ندارند. طلاق توافقی، نوعی از طلاق است که می‌تواند تأثیرات زیادی بر زندگی زن و مرد داشته باشد؛ بنابراین، قبل از اقدام به طلاق توافقی، لازم است که زن و مرد، عواقب حقوقی و اجتماعی طلاق را به دقت بررسی کنند. طلاق توافقی، مزایای زیر را دارد:

• کاهش هزینه‌های طلاق: طلاق توافقی، نسبت به سایر انواع طلاق، هزینه کمتری دارد.
• کاهش تنش‌های طلاق: طلاق توافقی، نسبت به سایر انواع طلاق، تنش‌های کمتری را برای زن و مرد ایجاد می‌کند.
• سرعت بخشیدن به روند طلاق: طلاق توافقی، نسبت به سایر انواع طلاق، سریع‌تر انجام می‌شود.

طلاق از طرف زن با دریافت وکالت در طلاق

طلاق از طرف زن با وکالت در طلاق، شکلی از انواع طلاق در قانون حقوقی ایران است که در آن زن، با وکالت از سوی شوهر، اقدام به طلاق می‌کند. این طلاق، یکی از انواع طلاق توافقی است. در ماده 1152 قانون مدنی ایران، طلاق از طرف زن با وکالت در طلاق به شرح زیر تعریف شده است که هر گاه مرد به زن وکالت بلاعزل در طلاق داده باشد، زن می‌تواند هر وقت که بخواهد، با مراجعه به دادگاه خانواده، طلاق خود را تقاضا کند. طلاق از طرف زن با وکالت در طلاق، در موارد زیر واقع می‌شود:

• وجود وکالت بلاعزل از سوی مرد به زن: در طلاق از طرف زن با وکالت در طلاق، باید مرد به زن وکالت بلاعزل در طلاق داده باشد.
• رضایت زن به طلاق: در طلاق از طرف زن با وکالت در طلاق، زن باید با طلاق رضایت داشته باشد.
• رعایت شرایط طلاق: در طلاق از طرف زن با وکالت در طلاق، باید شرایط طلاق مانند عدم وجود مانع قانونی برای طلاق، رعایت شود.

طلاق از طرف زن با وکالت در طلاق، آثار حقوقی زیر را دارد:

• انحلال نکاح: طلاق از طرف زن با وکالت در طلاق، موجب انحلال نکاح و پایان زندگی مشترک زن و مرد می‌شود.
• عدم امکان رجوع مرد به زن: در طلاق از طرف زن با وکالت در طلاق، مرد حق رجوع به زن را ندارد.
• عدم حرمت دائمی میان زن و مرد: زن و مرد پس از طلاق، حرمت دائمی نسبت به هم ندارند.
• امکان ارث بردن از یکدیگر: زن و مرد پس از طلاق، از یکدیگر ارث می‌برند.

در طلاق از طرف زن با وکالت در طلاق، نیازی به حضور مرد در دادگاه نیست. از سوی دیگر طلاق از طرف زن با وکالت در طلاق، نسبت به سایر انواع طلاق، سریع‌تر انجام می‌شود. البته لازم است به این موضوع اشاره داشته باشیم که دریافت وکالت بلاعزل توسط زن هرگز نمی تواند حق مرد را برای طلاق دادن زن از بین ببرد؛ یعنی در این حالت مرد نیز می تواند برای طلاق گرفتن از همسرش اقدامات لازم را به انجام رسانده و به زندگی مشترک پایان بدهد.

طلاق از طرف زن با اثبات عسر و حرج

طلاق از طرف زن با اثبات عسر و حرج، از مهم ترین انواع طلاق در قانون مدنی است که در آن زن، به دلیل وجود شرایطی که زندگی مشترک را برای او غیرقابل تحمل می‌کند، می‌تواند از دادگاه درخواست طلاق کند. ماده ۱۱۳۰ از قانون مدنی در خصوص این نوع از طلاق اشاره می کند که زن می‌تواند با وجود عسر و حرج از دادگاه تقاضای طلاق کند. عسر و حرج، شرایطی است که زندگی مشترک را برای زن غیرقابل تحمل می‌کند. این شرایط، می‌تواند جسمی، روحی، مالی یا اجتماعی باشد.

طلاق از طرف زن با اثبات عسر و حرج، موجب انحلال نکاح و پایان زندگی مشترک زن و مرد می‌شود. همچنین در طلاق از طرف زن با اثبات عسر و حرج، مرد حق رجوع به زن را ندارد. علاوه بر این، زن و مرد پس از طلاق، حرمت دائمی نسبت به هم ندارند. در این نوع از طلاق قانونی امکان طلاق برای زنانی که شوهر آنها حاضر به طلاق نیست: طلاق از طرف زن با اثبات عسر و حرج، به زنانی که شوهر آنها حاضر به طلاق نیست، این امکان را می‌دهد که زندگی مشترک خود را پایان دهند.

دقت داشته باشید در صورتی که زن بتواند عسر و حرج خود را به اثبات برساند، حتی بدون در اختیار داشتن وکالت در طلاق نیز می تواند از مرد طلاق بگیرد. برای اثبات عسر و حرج لازم است زن به دادگاه دلایل محکمه پسندی ارائه دهد که سختی زندگی او را محرز نماید. در قانون مدنی ایران، برخی از شرایطی که می‌تواند از مصادیق عسر و حرج برای زن محسوب شود، به شرح زیر ذکر شده است:

• ضرب و جرح یا سوء رفتار جسمی یا روحی مرد نسبت به زن
• نداشتن نفقه یا پرداخت نفقه ناچیز از سوی مرد
• عدم پرداخت مهریه
• عدم تمکین مرد
• اعتیاد مرد به مواد مخدر یا الکل
• همجنسگرایی مرد
• بیماری‌های مزمن و صعب‌العلاج مرد
• عدم وجود قوه باروری در مرد
• دوری مرد از منزل به مدت طولانی

البته، این موارد تنها برخی از مصادیق عسر و حرج برای زن هستند و تشخیص اینکه آیا شرایط موجود برای زن، عسر و حرج محسوب می‌شود یا خیر، بر عهده دادگاه است دقت داشته باشید که طلاق از طرف زن یکی از پیچیده ترین انواع طلاق در قانون حقوقی ایران است؛ بنابراین در صورتی می توانید در آن به موفقیت دست پیدا کنید که با حقوق خود آشنایی کامل داشته باشید. به شما پیشنهاد می کنیم پیش از حضور در دادگاه حتما از بهترین وکیل تهران مشاوره دریافت کنید.

لزوم مراجعه به وکیل برای انواع دعاوی طلاق

همان طور که در مقاله اشاره داشتیم انواع زیادی از طلاق شرعی و قانونی وجود دارد. قوانین و مقررات برای هر یک از این انواع طلاق با پیچیدگی های بالایی همراه است؛ بنابراین در صورتی می توانید در این دعاوی به موفقیت های چشمگیری دست پیدا کنید که از حقوق قانونی خود آشنایی داشته و بتوانید برای تحقق آن ها گام های موثری را بردارید. در نظر داشته باشید که استخدام یک وکیل مجرب و خبره می تواند نقش تعیین کننده ای در کسب پیروزی و رسیدن به موفقیت در دادگاه داشته باشد.

وکیل متخصص در زمینه انواع دعاوی طلاق به طور معمول دانش حقوقی بالایی در این زمینه دارد و می تواند راه های مختلفی که برای حل مسئله وجود دارد را مرور کرده و در نهایت از میان آن ها، راهکار واحدی را به موکل ارائه و پیشنهاد دهد. در نظر داشته باشید که شما با دریافت مشاوره حقوقی می توانید شانس کسب پیروزی را به میزان قابل توجهی افزایش دهید. از سوی دیگر شما می توانید وکالت در پرونده های طلاق را به وکلای خبره اعطا کرده و از تجربیات آن ها در دادگاه بهره مند شوید.

کلام آخر

به پایان مقاله رسیدیم و از شما تشکر می کنیم بابت اینکه تا اینجای مقاله ما را همراهی کردید. هدف اصلی ما در این مطلب این بود تا شما را با انواع طلاق در قانون حقوقی ایران آشنا کنیم تا بتوانید در مدت زمان کمی به خواسته های حقوقی خود دست پیدا کرده و با منافع خود در دعاوی مختلف آشنایی پیدا کنید. انواع طلاق را از نظر درخواست کننده و امکان رجوع دسته بندی کرده و به بررسی طلاق بائن، طلاق رجعی و موارد دیگر پرداختیم. همچنین طلاق از طرف مرد، طلاق از طرف زن و طلاق توافقی را نیز مورد ارزیابی قرار دادیم. اکنون از شما می خواهیم که نظرات خود را در قسمت دیدگاه با مخاطبان سایت برترین وکلا به اشتراک بگذارید.