یکی از حقوق اساسی زن در زمان نکاح، مهریه است. در واقع در زمان ازدواج مرد متعهد می شود تا مبلغ تعیین شده به عنوان مهریه را به محض مطالبه در اختیار زن قرار دهد و اینگونه است که مرد در اصل لازم است آن را به مالکیت زن در بیاورد. باید در نظر داشته باشید که زن حق مالکیت بر مهر را دارد و می تواند هر تصرفی در آن داشته باشد. حتی در صورتی که زن از مرد تمکین نداشته باشد، باز هم مرد ملزم است مهریه او را تمام و کمال پرداخت نماید؛ اما لازم است ذکر کنیم که در برخی از شرایط خاص مهریه به زن تعلق نمی گیرد و حق برخورداری از آن از زن گرفته می شود. در این مقاله سعی داریم به این سوال پاسخ دهیم که در چه صورت زن از مهریه محروم میشود؟ تا انتهای مطلب ما را همراهی کنید.
مهریه از حقوق مالی زن در ازدواج
در پاسخ به اینکه در چه صورت زن از مهریه محروم میشود؟ باید گفت قانون مدنی که در بسیاری از موارد از شرع مقدس اسلام استخراج شده است، زن را دارای حق و حقوقی در زمان ازدواج می داند. در واقع زن می تواند در زمان عقد از مرد مهریه دریافت نماید. در ماده 1082 قانون مدنی اشاره شده است که زن به محض جاری شده نکاح مالک مهریه می باشد و می تواند در صورت تمایل هر گونه تصرفی که خواست در آن داشته باشد. برای مثال زن می تواند مهریه خود را ببخشد و یا اینکه پس از جاری شدن نکاح و یا در زمان طلاق آن را از مرد مطالبه نماید.
باید اشاره داشته باشیم که قانون مدنی مهریه را در دو قسمت دسته بندی کرده است. به طور قطع شما نیز تا به حال اسامی مهریه عند المطالبه و عند الاستطاعه را شنیده اید. باید اشاره داشته باشیم این دو نوع مهریه در شیوه وصول با یکدیگر دارای تفاوتی های بسیاری هستند؛ اما از این نظر که زن پس از نکاح مالک مهریه مهریه می شود و می تواند هر زمان که خواست آن را مطالبه نماید، با یکدیگر دارای اشتراکاتی جدی هستند که در ادامه مقاله هر یک از آن ها را مورد بررسی قرار می دهیم.
در واقع قانون مقدر کرده است که در انواع مهریه، پس از نکاح زن حق این را داشته باشد که حقوق مالی خود را از مرد مطالبه نماید و آن را نیز دریافت نماید. لازم به ذکر است که قانون در این خصوص حق را به زن داده است و مرد تنها در شرایط بسیار خاص می تواند از ترفندهای ندادن مهریه استفاده کند و به شیوه ای قانونی از تعهدات خود شانه خالی کند. لازم به ذکر است که تنها در زمان طلاق نمی توان مهریه را مطالبه کرد و زن می تواند هر زمان برای دسترسی به حق خود تلاش نماید.
از سوی دیگر باید این نکته نیز در نظر گرفته شود که حتی در صورت فوت شوهر، مهریه زن از میان نمی رود و او می تواند در این صورت نیز مهر خود را مطالبه و دریافت کند. در واقع در این شرایط مهریه زن از اموال شوهر پرداخت می شود و تابع شرایطی است. در واقع در قانون حسبی اشاره شده است که مهریه زن یکی از دیون مهم برای مرد به شمار می آید که حتی در صورت فوت شوهر نیز حق دسترسی به زن از اموال به جای مانده از شوهر داده می شود.
در نظر داشته باشید که ممکن است زن از انجام تکالیف قانونی خود امتناع کند. برای مثال از مرد تبعیت نداشته باشد، در خانه او سکونت نکند، با او رابطه جنسی نداشته باشد، از شوهر تمکین نکند، ناشزه باشد و… در تمامی این شرایط به زن مهر تعلق میگیرد و در واقع در صورت وجود شرایط مذکور باز هم حق زن از پرداخت مهریه از میان برداشته نمی شود. باید در نظر داشته باشید که حتی مهریه زن خیانتکار نیز باید از سوی مرد پرداخت شود و خیانت مانعی برای دسترسی به مهریه نیست. برای دریافت مشاوره می توانید به بهترین وکیل خانواده در تهران مراجعه کنید.
شرایط محروم شدن زن از مهریه
در این قسمت سعی داریم به این سوال پاسخ دهیم که در چه صورت زن از مهریه محروم میشود؟ باید اشاره داشته باشیم که معمولا در اکثر موارد به زن مهریه تعلق می گیرد و مرد نمی تواند زن را از دسترسی به مهریه محروم کند. با این حال در قانون مدنی کشور مواردی نیز پیش بینی شده است که در صورت اثبات آن ها در دادگاه، زن از مهریه خود محروم می شود. لازم به ذکر است که در چنین شرایطی مرد می تواند بدون پرداخت حق مهریه زن او را طلاق بدهد و از او جدا شود.
بنابراین در ادامه قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم که در چه صورت به زن مهریه تعلق نمیگیرد؟ این موارد با در نظر گرفتن قانون مدنی به شرح زیر است:
- باید ذکر کنیم که بطلان عقد نکاح در صورتی که نزدیکی و رابطه زناشویی بین زوجین صورت نگرفته باشد باعث می شود تا مهریه ای به زن تعلق نگیرد و زن حقی برای درخواست و مطالبه آن نداشته باشد. باید دقت داشته باشید که در چنین شرایطی در واقع عقد به درستی صورت نگرفته است و از این رو، نکاحی که مرد را موظف به پرداخت مهریه کرده است به کلی باطل می باشد.
- لازم به ذکر است که اگر نکاح صورت گرفته میان زوجین فسخ شود و رابطه جنسی میان زن و شوهر شکل نگرفته باشد، زن از دریافت مهریه محروم میشود؛ اما در صورتی که فسخ نکاح به دلیل عدم توانایی جنسی مرد باشد، در این صورت زن می تواند نیمی از مهریه خود را از مرد مطالبه و دریافت نماید.
- در شرایطی که زن و مرد در زمان نکاح مهریه ای را تعیین نکرده باشند و قبل از رابطه جنسی، زن فوت کند، مرد الزامی برای پرداخت مهریه نخواهد داشت. دقت داشته باشید که تعیین مهریه در عقد موقت الزامی است اما در عقد دائم چنین نیست؛ اما باید در نظر داشته باشید که اگر رابطه ای بین زن و مرد شکل گرفته باشد و آنگاه زن فوت نماید، ورثه او می توانند مهر المثل زن را دریافت نمایند.
- باید ذکر کنیم که در مواردی نیز مهریه زن به طور تمام و کمال در اختیار زن قرار نمی گیرد. برای مثال در زمانی که طلاق در زمان نامزتدی و در شرایطی که همسر دوشیزه باشد، صورت بگیرد، به زن تنها نیمی از مهریه تعلق می گیرد.
در چه صورتی به زن مهریه تعلق نمیگیرد؟
در خصوص محرومیت زن از مهریه باید این موضوع را ذکر نماییم که قانون مدنی مهریه را حق زن می داند. در واقع زن مالکیت مهریه را در اختیار دارد و جزو اموال او به شمار می آید. از این رو، زن می تواند مهریه مورد نظر را ببخشد و یا هر زمان که تمایل داشت آن را مطالبه نماید؛ اما در شرایطی ممکن است زن از دریافت مهریه یا بخشی از آن محروم شود که در این قست به آن ها اشاره خواهیم داشت. مجددا لازم است تاکید کنیم که عدم تمکین زن نمی تواند او را از دریافت مهریه محروم نماید.
با این حال شرایطی در قانون پیش بینی شده است که در صورت محقق شدن آن ها زن حق خود در خصوص مطالبه و دریافت مهریه را از دست خواهد داد. قانون مدنی در ماده 1092 خود مقرر می کند که اگر مردی در زمان نامزدی همسر خود را طلاق دهد به گونه ای که دختر همچنان باکره باشد، نیمی از مهریه به او تعلق می گیرد. در واقع در این شرایط زن از دریافت نیمی از مهریه خود محروم شده و حق تصرف تنها در خصوص نیمی از آن را دارد.
در صورتی که مرد پیش از طلاق زن باکره، بیش از نیمی از مهریه را به زن پرداخت کرده باشد، در این صورت مرد می تواند مازاد پرداختی خود را از طریق قانونی مطالبه و دریافت نماید. به این منظور مرد می تواند عین مال بخشیده شده و یا مبلغ آن را از زن بگیرد. همچنین ممکن است پیش از طلاق مرد تمام مهریه را در اختیار زن قرار داده باشد. در این صورت مرد حق دارد تا اضافه پرداختی خود را در محاکم قضایی از زن مطالبه کند چرا که تنها نیمی از مهریه به زن تعلق خواهد گرفت.
ماده 1088 قانون مدنی مقرر می کند که اگر یکی از زوجین پیش از تعیین مهریه و پیش از رابطه زناشویی و نزدیکی فوت کند، زن نمی تواند هیچ گونه ادعایی در خصوص مهریه داشته باشد. در خصوص عدم تعلق مهریه به زن باید این موضوع را ذکر نماییم که زوجین حق دارند پس از نکاح در عقد دائم مهریه خود را تعیین نمایند. در واقع الزامی نیست که زن و مرد پیش از عقد مبلغ مهریه را به طور دقیق مشخص نمایند؛ اما در عقد موقت چنین نیست. چرا که مهریه از ارکان عقد موقت به شمار می رود.
ماده 1098 قانون مدنی اعلام می کند که اگر عقد باطل بوده باشد و در واقع بطلان نکاح واقع شود، در صورتی که زن همچنان باکره باشد، هیچ مهریه ای به او تعلق نخواهد گرفت؛ اما ممکن است در چنین شرایطی زن تمام مهریه و یا قسمتی از آن را دریافت کرده باشد. باید اشاره کنیم که قانون این موضوع را نیز پیش بینی کرده است و به مرد این حق را داده است تا اضافه پرداخت خود را از زن مطالبه نماید. بر اساس این ماده، بطلان نکاح پیش از نزدیکی با همسر باعث می شود زن از مهریه محروم شود.
در چه صورتی زن از مهریه عند الاستطاعه محروم میشود؟
در پاسخ به این سوال که در چه صورت زن از مهریه محروم میشود؟ یاید اشاره داشته باشیم که مهریه را می توان در دو دسته مهریه عند المطالبه و مهریه عند الاستطاعه تقسیم بندی کرد که هر یک از این موارد شرایط خاص خود را برای دریافت از سوی زن دارد. در مهریه عند المطالبه به محض درخواست زن، مرد موظف می شود تا حقوق زن در خصوص مهر را در اختیار او قرار دهد. این پرداخت از سوی مرد به توانایی های مالی او به هیچ عنوان بستگی ندارد.
یعنی در واقع فرقی ندارد که مرد توانایی مالی مناسبی برای پرداخت مهریه دارد یا خیر. در هر حالت دادگاه مرد را ملزم می کند تا حقوق زن را پرداخت نماید. در صورتی که مرد توانایی مالی برای پرداخت مهریه عند المطالبه زن را نداشته باشد، باید درخواست اعسار دهد. دادگاه تمکن مالی مرد را مورد بررسی قرار می دهد و چنانچه مشخص شود که مرد واقعا توانایی پرداخت مهریه را ندارد، دادگاه آن را قسط بندی کرده و مرد ملزم می شود آن را در چند قسط در اختیار زن قرار دهد.
دقت داشته باشید که در مهریه عند المطالبه مرد نمی تواند از پرداخت مهریه فرار کند. همچنین در صورت عدم تعلق مهریه به زن و امتناع مرد از این موضوع، زوجه می تواند حکم جلب مرد را دریافت نماید و اموال او را نیز توقیف کند؛ اما شرایط دریافت مهریه عند الاستطاعه قدری تفاوت دارد. در واقع در مهریه عند الاستطاعه مطالبه حقوق مالی از سوی زن و دریافت آن به استطاعت مالی مرد وابسته است؛ یعنی زمانی به زن مهریه تعلق میگیرد که مرد توانایی مالی پرداخت آن را داشته باشد.
اگر مهریه شما از نوع عند الاستطاعه است باید بدانید که در صورتی که مرد توانایی و استطاعت مالی نداشته باشد، شما از دریافت مهریه محروم خواهید شد. چرا که در قانون مدنی شرط در یافت مهریه عند الاستطاعه تمکن مالی مرد معرفی شده است. عدم اشتغال مرد، بیماری های صعب العلاج و بدهی های سنگین از جمله مواردی هستند که می توان با استناد به آن ها در دادگاه این موضوع را به اثبات رساند که مرد توانایی مالی مناسب برای پرداخت مهریه عند الاستطاعه زن را در اختیار ندارد.
در چه صورت به زن نفقه تعلق نمیگیرد؟
در قسمت های قبل به این سوال پاسخ دادیم که در چه شرایطی زن نمیتواند مهریه خود را دریافت کند؟ و اکنون سعی داریم به مواردی اشاره داشته باشیم که زن از نفقه خود محروم می شود. در ابتدا لازم است این موضوع را مورد بررسی قرار دهیم که نفقه به معنای تامین نیازهای اولیه زندگی زن است. در واقع قانون مدنی مرد را در زمان نکاح موظف کرده است تا تمامی نیازهای متعارف زن مانند خوراک، پوشاک، هزینه های درمانی، مسکن و… را در اختیار او قرار دهد تا زن از این بابت نگرانی نداشته باشد.
در قانون مدنی، تمکین را شرط دریافت نفقه ذکر کرده است. تمکین به دو دسته عام و خاص تقسیم بندی می شود. تمکین عام به معنای سکونت زن در منزل تعیین شده از سوی شوهر می باشد و تمکین خاص نیز به انجام وظایف زناشویی از سوی زن است. در صورتی که زن از مرد تمکین نداشته باشد، در اصطلاحات حقوقی به او ناشزه گفته می شود؛ بنابراین می توان گفت در صورت عدم تمکین به زن ناشزه نفقه تعلق نمیگیرد، اما زن همچنان می تواند حقوق خود در خصوص مهریه را مطالبه کند.
لزوم مراجعه به وکیل برای دریافت مهریه
دقت داشته باشید مهریه از جمله مهم ترین حقوق مالی زن در قانون مدنی به شمار می آید. تقریبا در همه شرایطی زن می تواند مهریه خود را از مرد مطالبه نماید و در موارد کمی است که قانون زن را از دریافت مهریه محروم کرده است؛ بنابراین در صورتی که قصد مطالبه مهریه خود را دارید، لازم است پیش از هر گونه اقدام یک وکیل مجرب و خبره را شناسایی کرده و او را به خدمت بگیرید. چرا که حضور در محاکم قضایی و مطالبه مهریه همواره با پیچیدگی و دشواری هایی همراه بوده است.
بهترین وکیل مهریه در تهران دانش حقوقی لازم برای ورود به دعاوی مهریه را در اختیار دارد و می تواند مطلوب ترین و موثثر ترین راهکارها را در اختیار موکل خود قرار دهد تا به این شکل موفقیت را برای موکل خود به دست آورد. از سوی دیگر، اگر زن مهریه خود را از شما مطالبه کرده است، نیازمند استفاده از تجربیات یک وکیل کاربلد هستید. چرا که بدون در نظر گرفتن نیازهای خود به وکیل نمی توانید به موفقیت های چندانی در این عرصه دست پیدا کنید. به هر حال استخدام یک وکیل در پرونده های مربوط به دعاوی مهریه الزامی است.
کلام آخر
از اینکه با ما همراه بودید از شما تشکر می کنیم. در این مقاله تلاش کردیم به این سوال پاسخ دهیم که در چه صورت زن از دریافت مهریه محروم میشود؟ در پاسخ به این سوال اشاره داشتیم که مهریه از حقوق مالی زن در ازدواج به شمار می آید و به محض جاری شدن نکاح زن حق این را دارد که مهر خود را مطالبه نماید و مالکیت بر آن را به دست آورد. در ادامه به شرایط دریافت مهریه از سوی زن اشاره داشتیم و این موضوع را بررسی کردیم که در برخی موارد زن از مهریه محروم می شود. اکنون از شما درخواست می کنیم اگر تجربه ای در این خصوص دارید آن را با مخاطبان برترین وکلا به اشتراک بگذارید.
